کبوتران رشت
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
کبوتران رشت
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس کبوتران زینتی
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
انواع کبوتر دوکت
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
انواع کبوتر سرخ
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
کبوتر در زیارتگاها
اینجا بارگاه امام هشتم شیعیان است و مکانی امن برای همه، حتی جانوران. تصویر کبوترها در گوشه گوشه حرم امام رضا (ع) آن قدر برایمان تصویر آشنایی شده که کمتر کسی به داستان زندگی آنها فکر میکند؛ اینکه از کجا آمدهاند و داخل حرم چطور به زندگیشان ادامه میدهند؛ اینکه چرا با وجود احترام زیاد زائران به آنها، تعدادشان نسبت به گذشته کم شده. این پرندههای زیبا دیگر جزئی از حرم شدهاند. بسیاری از زائرانی که از نقاط دور و نزدیک به زیارت این بارگاه میآیند، نذرشان را با غذا دادن به آنهایا آزاد کردنشان در آستان حضرت ادا میکنند.
«به آقا بگو به یاد من باشد.» این طرف صحن جامع رضوی خلوت است و پر از کبوتر؛ هر کدام گوشهای نشستهاند و دنبال غذا میگردند. ولی آن طرف صحن جامع رضوی، رو به ایوان قبله قالیهای قرمز سه متری پهن شده و جمعیت زیادی روی آنها نشستهاند. «لا اله الا الله» دوم که گفته میشود، پایان اقامه اذان ظهر است و نمازگزاران به نماز میایستند. «به آقا بگو من را از یاد نبرد.» دختر دنبال کبوترهای گوشه صحن راه میرود و مدام با آنها حرف میزند. از آنها میخواهد که وقتی روی صحن و گنبد طلا پرواز میکنند، به امام رضا(ع) سلاماش را برسانند. دختر جوان از نیشابور آمده. میگوید زیارتش را کرده و کنار ضریح، درد دلش را با حضرت در میان گذاشته؛ «اما کبوترها خیلی به آقا نزدیکاند. همیشه کنارش هستند.»
حرم امن یار
صف نمازگزاران که پراکنده میشود، کبوترها به سمت رواقهای دور صحن پرواز میکنند. گرمای آفتاب ظهر است و کبوترها سایه رواقها را برای استراحت انتخاب کردهاند اما جنب و جوش آنها تمام نشدنی است؛ کبوترها گاهی از رواقی به رواق دیگر میپرند و گاهی هم به صحن دیگری سر میزنند و روی رواق آن صحن مینشینند؛ «رواقها لانه کبوترها نیستند». علیرضا هاشمی - پرندهشناس همراه ما - اینرا میگوید و ادامه میدهد: «کبوترها جایی برای لانه کردن داخل حرم ندارند. آنها یا روی گنبدها میخوابند یا لانهشان را جای دیگری بیرون حرم میسازند». به گفته هاشمی کبوترهای حرم یا کبوتر چاهیاند که توی چاهها و قناتها میخوابیدهاند یا کبوترهای خانگیای هستند که زیر شیروانیها و داخل سوراخ سمبههای شهر لانه داشتهاند. حرم، خانه اصلی این کبوترها نیست». با اینحال دورتادور رواقها و کنار ایوانها کبوترهایی نشستهاند که تعدادشان هم کم نیست. در حرم حضرت تقریبا درون هر صحنی که باشی، فقط کافی است چشم بچرخانی و آنها را ببینی؛ چندتایی در حال پروازند و چندتایی هم کنار هم نشستهاند. پس این همه کبوتر چگونه به حرم آمدهاند؟ احمد خطاییان خلیلآباد، خادمی است که همان موقع در صحن جامع میبینمش و سؤالم را اینگونه پاسخ میدهد: «این کبوترها را مردم نذر کردهاند و وقفی حضرت هستند. میآیند اینجا ولشان میکنند و چون اینجا پر از کبوتر است جلد اینجا میشوند و میمانند. اینجا برایشان خیلی امن است».
کبوترهای رها
«همین امروز کلی کبوتر از تهران و ساوه آوردند اینجا ول کردند. کافی است کبوترها اینجا رها شوند تا ماندگار حرم شده و اینجا بمانند.» خادمی این را میگوید و ادامه میدهد: «یکیشان که از تهران آمده بود، معلوم بود که خیلی هم کبوترهایش را دوست داشت. باید میدیدی چطور با تکتکشان خداحافظیمیکرد».
اما خیلی از کسانی که اینجا برای نذر ادا شدهشان کبوتر رها میکنند، نگهدارنده کبوتر نیستند؛ «خیلیها از راه دور برای ادای نذرشان آمدهاند و کبوترها را همینجا در مشهد میخرند». خادم صحن آزادی میگوید که به محل فروش این کبوترها کوچه کفترفروشها میگویند؛ «دو تا محل وجود دارد. زائران یا به کوچه کفترفروشهای نزدیک حرم میروند یا میروند دروازه قوچان مشهد، روبهروی پاساژ نصر که بازار خیلی داغتری دارد». میگوید خودش هم یکبار آنجا رفته؛ «قیمت بعضی کبوترها تا 200 هزار تومان هم میرسد. البته خریدارها باید حواسشان باشد چون بعضی از فروشندگان کبوترهای خوبشان به میله جلوی سردر مغازه عادت کردهاند؛ برای همین هم این کبوترها را هرجا که رها کنند، باز هم برمیگردند و روی همان میله مینشینند».
از صحن آزادی گوشهای از گنبد طلای حضرت مشخص است. روی گنبد اثری از کبوتر نیست، فقط گاهی کبوتری از کنارش پرواز میکند و آنطرفتر مینشیند. در این صحن کبوتر زیادی وجود ندارد؛ برای همین به گفته پرندهشناس همراهمان به سمت صحن اصلی حرم میرویم.
خانم جوانی کیسه نایلون پر از گندمی را پرت میکند روی سقاخانه. اینجا صحن انقلاب است و بیشترین ازدحام کبوترهای حرم را میتوان در همین صحن دید. خانم زارع مسافر تهران است و این چهارمین باری است که برای زیارت امامرضا(ع) به مشهد آمده. میگوید: «هر بار که میآیم مشتی دانه هم برای این کفترها میریزم. اینها پاکند و گناهی ندارند. همیشه هم کنار حرم امام هستند». صحن انقلاب پر از پرنده است. درست است که بیشترین تجمع آنها را میتوان روبهروی ایوان طلا، روی گنبد کوچک سقاخانه دید اما با کمی دقت، دیگر کبوترها هم به چشم میآیند؛ دورتادور رواقها، گوشههای صحن و حتی میان پاهای زائرین. البته در گوشه و کنار این صحن گهگاه قمری یا کلاغی هم به چشم میخورد که برای پیدا کردن غذا بهترین مکان را انتخاب کردهاند. با وجود ازدحام زیاد کبوتر در این صحن، اینجا جایگاه کبوترهای حرم نیست. خادمی به سمت خروجی صحن هدایت اشاره میکند و آدرس میدهد: «بست طوسی، کنار باغ رضوان».
خانهای برای ضعفا
اینجا حصاری اطراف کبوترها کشیده شده و کمتر دیده میشود که کبوتری پرواز کند. پسربچه شیطانی وارد جایگاه میشود و همهشان به سمت کناره جایگاه پرپر میزنند ولی پرواز نمیکنند. پسر موفق میشود یکیشان را کنار توری گیر بیندازد و با یک حرکت اسیرش کند اما هنوز از روی میلههای جایگاه بیرون نپریده که خادمی از راه میرسد و کبوتر سفید را از دست پسر گرفته و دوباره داخل جایگاه میپراند.
از او که به گفته خودش سه سالی میشود خادم اینجاست میپرسم پس چرا کبوتر پرواز نکرد و دوباره به جایگاه برگشت، که میگوید: «اینها اکثرا کبوترهای پیر یا ناتوان و بیمارند. کبوتر سالم در جایگاه کبوترها نمینشیند و از اینکه دورش محصور باشد، احساس خطر میکند». وقتی بالای سرم را نگاه میکنم، بیشتر مطمئن میشوم که خادم جوان بیراه نمیگوید. یک دسته کبوتر روی نورافکنهای همانجا نشستهاند و دستهای در هوا مشغول پروازند؛ درست برخلاف کبوترهای داخل جایگاه که مرتب در حال چرت زدن و خوردن هستند. خادم جوان میگوید: «اینها را شبها نمیتوان همینجا ول کرد. هوا که تاریک بشود، مسؤول کبوترها با قفسش میآید جمعشان میکند و میبرد تا خوراک گربهها نشوند. صبح هم دوباره برمیگرداندشان همینجا». اتاق شب کبوترها کمی آنطرفتر، داخل یکی از ستونها ساخته شده که دری فلزی دارد و چفت و قفلی هم روی آن است.
روبهروی این اتاق بالای پنجرهای نوشتهاند: «برای نذورات قبض تهیه کنید». اینجا دفتر خرید گندم برای کبوترهاست و مسؤول فروش نذورات گندم پشت میزش نشسته؛ «200 تومانی، 500 تومانی، 1000 تومانی؛ سه نوع قبض داریم. مردم به اندازه اینها میتوانند برای کبوترها گندم بخرند».
اینها را میگوید و به دورتادور خودش اشاره میکند که پر از کیسههای گندم است. به گفته خودش انبار هم لب تا لب پر از کیسه گندم است؛ «این گندمها را آنهایی که نذر دارند میآورند و وقف اینجا میکنند. الان دیگر اصلا جا نداریم و همیشه انبار پر است».
اما برای این مشکل هم راهی وجود دارد. احمد محمدیان، مسؤول بست طبرسی که 20 سالی میشود خادم رسمی حرم امام رضا(ع) است میگوید: «الان فصل برداشت گندم است؛ برای همین انبارها اینقدر پرند. وقتی زمستان شود، دیگر کسی گندم ندارد که وقف آقا کند. گندمها را نگه میداریم تا در سرمای زمستان هم برای کبوترها غذا داشته باشیم».
روزگاری پرندهها
دور جایگاه کبوترها شلوغتر شده. مادری گندمها را از کیسهای بیرون میآورد و دست پسر کوچکش میدهد تا برای کبوترها بریزد. با اینکه مردم درون جایگاه کوهی از گندم ریختهاند اما فقط چند پرنده مشغول خوردن هستند. هاشمی -پرندهشناس - میگوید: «قبلترها در حرم آنقدر کبوتر بود که کل محوطه یکی از صحنها را جایگاه کبوترها کرده بودند. همیشه دو تا وانت پر از گندم آنجا بود و با بیل برای کبوترها دانه میریختند. پیش از این روی گنبد هم پر از کبوتر بود؛ طوری که وقتی دستهای پرواز میکردند آسمان سیاه میشد اما حالا تعداد کبوترها کمتر شده است».
هاشمی میگوید: « فضولات کبوترها اسیدی است و باعث تخریب بناهای تاریخی میشود.» این موضوع نشان میدهد با اینکه این پرندههای زیبا همیشه مورد احترامند اما معضل هم به حساب میآیند؛ معضلی که فقط مختص بارگاه امام رضا(ع) نیست و در تمام دنیا وجود دارد. هاشمی در ادامه میگوید: «در بسیاری از کشورهای اروپایی هم مجبورند بهصورت هفتگی کبوترها را جمعآوری کنند تا فضولاتشان باعث تخریب بنا نشود». به همین دلیل مسوولان آستان تصمیم بر محدود کردن تعداد و محل پرواز کبوتران گرفتهاند.
اما با وجود همه این تدابیر برای جلوگیری از ازدیاد بیش از حد کبوترها، هنوز هم در نقطهای از حرم میتوان آنها را دید. حرم را که ترک میکنیم، نزدیک غروب است و چراغهای حرم را روشن کردهاند. از همینجا هم میشود کبوترها را دید که بر فراز حرم پرواز میکنند؛ جانوران زیبایی که همیشه برای ایرانیان مورداحترام بودهاند. از راننده تاکسیای که ما را به هتل میبرد، درباره پرندهها میپرسم. میگوید عاشق کبوترهاست؛ «دو تا کفتر پاپری دارم که آنها را خیلی گران خریدهام. از وقتی هم به خانه آوردمشان، باعث خیر و برکت شدهاند. اما نذری دارم که اگر آقا صلاح دید و برآورده کرد، هر دوتایشان را در حرم رها میکنم».
عکس های کبوتر زرد
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر بادکنکی
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر طوقی
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
داستان کبوتر بازان
ولی اقایان جمشید و عبدالرضا رحیمیان تعدادی عکس در همین رابطه برای ما فرستادند که یکی دوتا عکس از گرو اقایان بابک و سعید می باشد و عکس کبوتران هم برای اقای رحیمیان هست و البته یک مطلب جالب توجه هم از ایشون که در وبلاگ قرار می دهم که در ذیل می اید.و دوستان این فعلا اخرین پست تا ببینیم که چی میشه .
اصطلاحاتی که در مورد کبوتر بازی نمیدانیم
انواع کبوتربازها را بشناسیم
یک پژوهشگر حوزهی انسانشناسی که موضوع پایاننامهاش «مطالعهی کبوتربازی» بوده است اظهار کرد: در تحقیقی که انجام دادم، منظور از «کبوترباز» کسی نیست که از کبوتر نگهداری میکند؛ بهطور کلی، کبوتربازها به چند دسته تقسیم میشوند؛ کبوتربازهایی که در پرورش و نگهداری کبوتران صرفا به زیبایی آنها اهمیت میدهند، کبوتربازهایی که از کبوترهای افقی پرواز نگهداری میکنند و به توانایی پرواز طولانیمدت و مسیریابی بالای کبوترها اهمیت میدهند. این افراد از کبوتر در مسابقات مسافتی استفاده میکنند. همچنین کبوتربازهایی که به قابلیت کبوتر در پرواز طولانیمدت و توانایی او را در بازگشت به خانه اهمیت میدهند. کسانی که در تهران بهعنوان کبوترباز شناخته میشوند در این دسته قرار میگیرند. مشخصهی کبوتربازهایِ این دسته در نظر بسیاری از مردم شامل صرف وقت و هزینهی بسیار برای رسیدگی کردن به کبوترها، حضور طولانیمدت بر پشت بام، به پرواز درآوردن کبوترها با سوت و سروصدا و احتمالا ایجاد مزاحمت برای همسایههاست.
علی آخرتی ادامه داد: برخی از این کبوتربازها صرفا برای تفنن، سرگرمی و لذت بردن، کبوترها را به پرواز درمیآورند و معمولا تعداد محدودی کبوتر بر پشت بام یا در حیاط خانهی خود نگهداری میکنند. برخی دیگر با کبوترهای خود غریبگیری میکنند و کبوترهای دیگر کبوتربازها را که از دستهی خود جدا ماندهاند، میگیرند. یکی از روشهای آنها اینگونه است که با دستهای کبوتر گرسنه و «بهفرمان» در پشت بام چشم به راه کبوتری غریب میمانند و بهمحض دیدن کبوتری تنها و غریب، با پاشیدن اندکی دانه به این طرف و آن طرف پشت بام، کبوتر گرسنه را ِپِر میدهند تا با جلب توجه کبوتر غریب، او را به نشستن ترغیب کنند.
حرفهایها غریبگیری نمیکنند
این پژوهشگر حوزهی انسانشناسی گفت: از نظر کبوتربازهای تهرانی، غریبگیری مذموم است. رسم این است که اگر کبوتر غریبی با دستهی کبوترهایشان همراه شود، در صورتی که کبوتر برای دوستان، آشنایان و هممحلهایها باشد، مهر و نشانی داشته باشد یا شمارهی تلفن روی مهرش یا روی حلقهی بسته به پایش باشد، غالبا آن را به صاحبش برمیگردانند.
او با بیان اینکه در اصطلاح رایج میان کبوتربازها، به گروهی از آنها «عشقباز» گفته میشود، توضیح داد: این افراد با ویژگیهایی مانند داشتن تعداد قابل توجهی کبوتر و وجود شماری از خصایل و منشها از جمله لوطیمنشی، سفرهدار بودن و داشتنِ مرام و مروت شناخته میشوند. قرار گرفتن جزو کبوتربازهای حرفهای به وضعیت و جایگاه کبوترباز در نظر دیگر کبوتربازها بستگی دارد.
آخرتی ادامه داد: برای کبوتربازها نام، نشان و اعتبار مهم است، این اعتبار از طرق مختلف بهدست میآید، از جمله داشتنِ تعداد زیادی کبوتر، داشتن کبوترهایی اصیل، پیروزی در گروههای متعدد یا لوطی و سفرهدار بودن. در نهایت، ویژگی این افراد را بهسختی میتوان براساس ملاکها و معیارهای سراست و دقیق بیان کرد. به عبارت بهتر، این افراد نوعی سرمایهی نمادین دارند، سرمایهای که بین افرادی که در آن میدان فعال هستند، قابل درک و فهم است.
گرو؛ مسابقهی کبوتربازان
او با اشاره به اینکه نام مسابقهی میان کبوتربازان «گرو» است، دربارهی آن توضیح داد: «گرو» مسابقهای میان دو یا چند کبوترباز است؛ مدتی قبل از تیرماه، کبوتربازها روزی را برای رقابت و به پرواز درآوردن کبوترهای خود انتخاب میکنند. در روز تعیینشده هر کبوترباز بر پشت بام خود کبوترهایش را به پرواز درمیآورد و داورهای حاضر بر پشت بام، زمان پرواز هر کبوتر را یادداشت میکنند تا در پایان، کبوتربازی که کبوترهایش، زمان بیشتری در آسمان بودند، برنده شود.
آخرتی با اشاره به اینکه این مسابقه در تیرماه برگزار میشود، گفت: دو طرف مسابقه معمولا پیش از شروع آن، در جلسهای بحث میکنند و بر مبنای توافقهای انجامشده دربارهی جزییات مسابقه، قراردادی مینویسند.
سیاهی کردن ممنوع!
او اظهار کرد: کبوترها در دستهها و تیپهای چند دهتایی و درارتفاعهای مختلفی پرواز میکنند. هرچه کبوترهای دستههای پایینتر زودتر بنشینند، کبوترهای بالایی هم زودتر ریزش خواهند کرد. در روز «گرو» صاحب کبوتر مجاز نیست کبوترهایش را بترساند و برای طولانیتر پرواز کردن آنها را تحریک کند. او حتی باید امکان نشستن زودتر آنها را هم فراهم کند و کبوتر هم باید تا حد توان، مقاومت کند و به پرواز ادامه دهد. هر حرکتی را که موجب ترسیدن و بیشتر پریدن کبوتر شود «سیاهی کردن» یا «سیاهی دادن» مینامند. از جملهی آنها میتوان به ایجاد سر و صدا، سوت و ترقه زدن یا تکان دادن پارچهی رنگی اشاره کرد. سیاهی کردن غالبا موجب برهم خوردن «گرو» میشود، اگر هم موجب برهم خوردن «گرو» نشود، عامل بدنامی و بیاعتباری کبوترباز است.
این پژوهشگر انسانشناسی ادامه داد: گروها ساعت شش صبح آغاز میشوند و از آن ساعت بهمدت مشخصی، کبوترباز کبوترها را با تکان دادن چوبی که گاه تکهای پارچه به انتهای آن بسته میشود یا با ایجاد صدا به پرواز درمیآورد. کبوترهایی که روز «گرو» پرواز میکنند، شب قبل از آن مهر میشوند. هدف از مهر کردن این است که داورها پس از پایان گرو بهراحتی بتوانند تشخیص دهند که کبوترهایی که نشستهاند و زمانشان ثبت شده است همان کبوترهایی هستند که صبح به پرواز درآمدهاند.
آخرتی با بیان اینکه پس از هوا کردن کبوترها، پشت بام در اختیار داورها قرار میگیرد، توضیح داد: بر هر پشت بام، سه داور حضور دارند؛ یک داور از طرف هر کدام از دو طرف مسابقه و یک داور وسط که در صورت بروز اختلاف میان آن دو داور دخالت میکند. هر کدام از این سه داور یک نویسنده دارند که وظیفهی نوشتن زمان نشستن کبوترها را برعهده دارد. یکی از مهمترین مواردی که داورها باید دربارهی آن قضاوت کنند، پریده یا نپریده بودن کبوترهاست.
برخی کبودترها هرز میروند
او بیان کرد: در روز مسابقه، اگر کبوتری در جایی بهجز پشت بام خود بنشیند، آن کبوتر «هرز» نامیده میشود و زمانش صفر خواهد بود. اگر کبوتر جایی خارج از دیدرس داورها مدتی بنشیند و دوباره پرواز کند و همراه دیگر کبوترها به خانهی خود برگردد، این کبوتر را «نپریده» میگویند. تشخیص این موضوع برعهدهی داورهاست و آنها باید با توجه به مهارت خود و از روی خصوصیات ظاهری کبوتر تشخیص دهند که آیا کبوتر ساعت زیادی پریده است یا خیر.
وی افزود: در این موضوع، میزان رفاقت داوران، دو رقیب با هم، میزان حساسیت مسابقه، رجزخوانیها، برخوردهایی که پیش از مسابقه وجود داشته، وضعیت کبوترهایِ در حال پرواز و نزدیک بودن رقابت آنها در روابط میان داورها، دقت آنها و جدیت در برخوردها موثر است. البته در آرامترین شرایط هم گفتوگوی داورها از جملات طعنهدار و کنایهآمیز خالی نیست، جملاتی که اگرچه ظاهرا با شوخی و با خنده بیان میشود، اما از آنجا که در اولین فرصت و البته با همان لحن کنایهآمیز پاسخ داده میشود، مشخص است که کاملا جدی گرفته شده است. در پایان و برای تأیید نتیجه، داور حریف مهرها را پس میگیرد، یعنی مهردار بودن یا نبودنِ کبوترهای نشسته و جاشده را بررسی میکند تا ببیند همهی کبوترها همانهایی هستند که روز قبل مهر شده بودند و صبح روز گرو به پرواز درآمده بودند یا کبوتر غریبی هم میان آنهاست.
گرو برای کبوتربازان اعتبارساز است
آخرتی با بیان اینکه برای کبوتربازهایی که کبوتر پرشی نگه میدارند، «گرو» اهمیت زیادی دارد، اظهار کرد: آنها یکسال با تمام توان و با صرف هزینههای زیاد، از کبوترهایشان نگهداری میکنند تا آنها را برای پروازی خوب در روز «گرو» آماده کنند. هر کبوترباز در سال غالبا فقط در یک «گرو» شرکت میکند و عملکرد کبوترهایش در همان روز ضامن اعتبار یا بیاعتباری او در یک سال پس از آن خواهد بود. البته در سالهای اخیر با تغییر فضای کبوتربازی و تغییر سرمایههای مورد مبادله در این فضا، یکی از مسائلی که در برخورد با کبوتربازها مورد اعتراض آنهاست، اهمیت پول و بالا رفتن مبلغ «گرو» شده است.
او ادامه داد: کبوتربازها در جریان آمادهسازی کبوترها تنها نیستند, آنها همیشه از همراهی گروهی از دوستان خود بهره میبرند. تعداد این همراهان با توجه به جایگاه کبوترباز و نیز تعداد کبوترهایِ او میتواند متفاوت باشد. این همراهان دو دسته هستند؛ دستهی اول کسانی که برای او کار میکنند، یعنی کارگران یا بومدارها که با گرفتن دستمزد برای کبوترباز کار میکنند، دستهی دوم نیز دوستان دور و نزدیک کبوترباز است.
مهمانی روز گرو
آخرتی اظهار کرد: در روز «گرو» بخشی از ماجرا که در آن، برنده یا بازنده مشخص میشود، در پشت بام اتفاق میافتد؛ ولی به موازات آن، اتفاقهای دیگری هم میافتد که اهمیت آن کمتر از اصل مسابقه نیست و آن، مهمانیای است که گرودهنده در خانهاش ترتیب میدهد. کبوترباز پس از به پرواز درآوردن کبوترهایش، دیگر در پشت بام نمیماند، او ممکن است پس از چند روز حضور مداوم در کنار کبوترها و رسیدگیهای شبانهروزی به آنها استراحت کوتاهی کند و سپس با ظاهری آراسته به استقبال مهمانان برود.
او گفت: با وجود اینکه در طول مسابقه، تمام حواس کبوترباز متوجه عملکرد کبوترهایش و اخبار رسیده از وضعیت کبوترهای رقیب است، ولی غالبا تلاش میکند خودش را آرام و حتی تا حدودی بیتوجه نشان دهد. این بیتوجهی میتواند حاکی از اطمینان به کبوترها یا تظاهر به کماهمیتی مسابقه باشد. او با چنین رفتاری نشان میدهد که برایش دید و بازدید با رفقا اهمیت دارد. این رویکرد برای فرار از فشار باخت احتمالی نیز میتواند موثر باشد.
سکهی گل محمدی
این پژوهشگر در پایان اضافه کرد: کبوتربازها باور دارند که هدف از برگزاری «گرو» بهدست آوردن پول و بردن مبلغ شرط نیست، آنها گاه در این راستا همان مبلغ «گرو» را هم تا حد ممکن بهصورت نمادین و غیراقتصادی درمیآورند. غالبا به جای پول، تعدادی سکه را بهعنوان مبلغ گرو تعیین میکنند و آنها را هم در قرارداد بهصورت شاخه گل محمدی ذکر میکنند. آنها این موضوع را که هدفشان از کبوتربازی و «گرو» کسب سود و منفعت مادی نیست، بهعنوان یک ارزش و نکتهای مثبت عنوان میکنند و همزمان میتوان این موضوع را در این قالب بررسی کرد که درپی منفعت اقتصادی نبودن برای افراد ارزشها و منافع دیگری بهدنبال دارد.
به گزارش ایسنا، این پژوهش حاصل پایاننامهی علی آخرتی - فارغالتحصیل رشتهی انسانشناسی از دانشگاه تهران - با راهنمایی دکتر جلالالدین رفیعفر و مشاورهی دکتر ابراهیم فیاض است.
اصطلاحاتی که در مورد کبوتر بازی باید دانست
انواع کبوتر مختلف
کبوتر از لحاظ تنوع رنگ پرها، به اصطلاح کبوتربازان «رنگرز» است و از این نظر، نزد اهل فن به دو دسته تقسیم میشود:
«نقش» اصطلاحاً کبوترانی را گویند که از لحاظ رنگ دارای خصائصی بدین قرار باشند:
۱-«یک رنگی» یا «تختهای»، به کبوترانی گویند که از سر تا به دُم، پرهای یکرنگ، یا رنگی مخلوط داشته باشند. برخی انواع کبوتران «یکرنگی» یا «تختهای» اصطلاحاً عبارتند از:
زاغ، سبز، گُلی، زرد، قهوهای، کاغذی، آینه، سرو، سروچخماقی، کوهی، سبزکوهی، فولادی، نقرهای، گل افشان، هفت رنگ و.....
۲-«دُم سفید»، کبوترهایی را گویند که دارای رنگهای پیش گفته باشند، با این تفاوت که تنها دمشان سفید است. برای نامیدن این کبوتران، در آخر اسامی بالا، لفظ «دُم سفید» را میافزایند و میگویند: زاغ دم سفید، سبز دم سفید، گُلی دم سفید، زرد دُم سفید و.....
۳-«سینه سیاه دم سیاه»، «سینه قرمز دم قرمز»، «سینه زرد دم زرد»، «سینه سبز دم سبز» و «سینه قهوهای دم قهوهای»، این دسته سر و گردن و سینه و دمشان، به رنگهای گفته شده (سیاه، قرمز، زرد، سبز و قهوهای) و دو بالشان از کَت تا نوک ِ تیزه(شاه پر)، سفید است. نوع دیگری از این کبوتران دستهای هستند که سر و دُم رنگین دارند، که در اینصورت آنها را مثلاً: «کله سیاه دم سیاه»، «کله زرد دم زرد» و.... مینامند. دستهای دیگر نیز هستند که تنها دُم آنها رنگین است که بر حسب رنگ، «دُم سیاه»، «دُم زرد» و.... خوانده میشوند.
۴-«طوقی»، به کبوترانی گفته میشود که تمام پر بدنشان سفید باشد و تنها دور گردن آنها، طوق یا حلقهای رنگین داشته باشند و انواع آن را، [بر حسب رنگ طوق و خصائص دیگر]، «طوقی سیاه»، «طوقی قرمز»، «طوقی زرد»، «طوقی سبز»، «طوقی قهوهای»، «طوقی آینه»، «طوقی سرو»، «طوقی نقرهای» و «طوقی شازده» (طوقی شاهزاده)، گویند.
۵-«پَشت دار»، کبوترانی هستند که روی کَتشان[=پُشتشان]، به رنگهائی است که در مورد نوع «طوقی» ذکر شد، اما بقیهٔ پرهایشان سفید است. این نوع از کبوترها، این گونه خوانده میشوند: «پشت سیاه»، «پشت قرمز» و غیره. درصورتیکه یک کت این کبوتران رنگی باشد، آنها را اصطلاحاً «یک کتی» [یا: «یه کَتی»] مینامند.
۶-«شاهزاده» [یا: «شازده»]، کبوترانی هستند که سر و گردن، دل[=شکم] و از پر هفتم بال به بعد [در شمارش از سمت بدن] آنها، به رنگ سفید و بقیه پرهایشان به رنگهایی که در مورد «طوقی» ذکر شد، باشد. برای نامیدن این کبوتران به جای کلمهٔ طوقی، کلمهٔ شاهزاده را به کار میبرند [و مثلاً میگویند: «شازده سیاه»، «شازده قرمز»، «شازده زرد» و.....]. شاهزاده زرد را، اصطلاحاً «کشگرک»، میخوانند.
۷-«کله دار»، کبوترانی هستند که تمام پرهای بدنشان سفید است، مگر سرشان که تا قسمتی از سینه رنگین است و آنها را به نسبت رنگ سر، «کله سیاه»، «کله قرمز»، «کله زرد»، «کله سبز» و «کلّه برنجی» میگویند.
کبوتر سفید، به کبوتری با پرهای کاملاً سفید اطلاق میشود و نیازی به توضیح ندارد، اما کبوتر خالدار، به کبوترانی گویند که در بدنشان به طور نامنظم، کم و بیش پرهای رنگین وجود داشته باشد. هریک از این کبوتران را به نسبت رنگ خالها، نامگذاری میکنند، که این نامگزاری به شرح ذیل است:
۱-«پلنگ»، کبوتری است که خالهای سیاه در بدن داشته باشد. هرگاه تعداد پرهای سیاه بیش از پرهای سفید باشد، کبوتر را «سیاه پلنگ» میخوانند.
۲-«خال قرمز»، کبوتری است که خالهای قرمز در بدن دارد. در صورتیکه تعداد پرهای قرمز، بیش از سفید باشد، آن را «قلمکار» میخوانند. «خال زرد» و «خال پیس» هم از انواع آن است.
۳-«گردن برنجی»، در صورتیکه خالهای ریز، تنها در قسمت گردن کبوتر باشد، آن را بدین نام خوانند.
۴-«لک دوش»، هرگاه کبوتر چند خال رنگین روی کَت [=پُشت] خود باشد.
۵-«هما»، کبوتری که دارای چند لکه زرد و سیاه مخلوط و نامرتب باشد. استادان فن، نام «هُما» را، از آن کبوتری میدانند که سر تا دُمش سفید، چشمش سفید، نوکش کوتاه و سفید، و دارای یک پر کاکل باشد.
۶-«تو دم دار»، در صورتیکه کبوتر میان پرهای دم، یک یا چند پر رنگین داشته باشد.
کبوتر بازانی که مشهورشدند
دوستعلی معیری (معیرالممالک)، که خود از عشقبازان یا کبوتربازان نامی است، در خاطرات خویش و همینطور در مجموعه مقالاتی از او، که در مجله یغما، و با عنوان «رجال عصر ناصری» انتشار یافتهاست، گهگاه به اسامی برخی از عشقبازان (کبوتربازان) معروف تهران، در اواخر عهد قاجاریه و اوایل عصر پهلوی اشاره کردهاست. در بخشی از نوشته او میخوانیم:
من از ده سالگی به کبوتر رغبت به هم رساندم و اولین بار بدستور دائیم شاهزاده جهانگیر میرزا، در باغ فردوس برایم لانه کوچکی ساختند و ده کبوتر از پدرم گرفتم و در آن انداختم. از آن پس من نیز در حلقه «عشقبازان» درآمدم و پیوسته و بیش و کم کبوترانی داشتم، ولی در بحبوحهٔ آن، بین سالهای ۱۳۰۳، الی ۱۳۱۵ شمسی بود که، متجاوز از دوهزار کبوتر داشتم. در این سالها از کبوتربازان معروف و طراز اول، میتوان از: شاهزاده مرآت السلطان، ملک الشعرا بهار، نظام الدوله خواجه نوری، شاهزاده عبدالصمد میرزا جهانبانی، شاهزادگان مقبل الدوله و مفاخرالسلطنه، نوههای شاهزاده تیمور میرزا سردار معتضد و نصیرهمایون، پسر میرزا زینل را میتوان نام برد.
فرازی دیگر از نوشتههای همو، باز متضمن اسامی شماری دیگر از کبوتربازان مشهور ایرانی است:
پدرم دوست محمدخان از کودکی به کبوتر عشق فراوان داشت و در زمان حیات پدرش، دوستعلی خان معیرالممالک [توجه: این دوستعلی خان معیرالممالک، جد نویسندهاست که او هم، همین نام را دارد. وی در سال ۱۲۹۰ هجری قمری در گذشتهاست و با نویسنده این سطور که تا سال ۱۳۴۵ خورشیدی حیات داشته، متفاوت است]، بیش از هزار کبوتر گرد آورده بود. چند تن از کبوتربازان مشهور آن زمان، از قبیل: شاهزاده حاج نصرالله میرزا، میرزا آقا سلطان و حاج قربان اغلب نزد پدرم میامدند و هربار برایش تحفههای تازه میآوردند. حاج قربان از «نقش بازان» به نام بود [«نقش» نام نوعی کبوتر است، که برای اطلاع از ویژگیهای آن به بخش بعد توجه فرمائید] و «زردهای خال سیاه» او را، کس نداشت.
کبوتر بازی از لحاظ ادبیات
نگاهی سطحی به آثار منظوم و منثور فارسی این حقیقت را روشن میکند که کبوتربازی یکی از وسایل سرگرمی مردم بودهاست. بعنوان نمونه، مسعود سعد سلمان، در وصف یار کبوتر باز خود چنین میگوید:
انس تو با کبوتر است همه | ننگری از هوس به چاکر خویش | |
هم به ساعت بَر ِتو بازآید | هر کبوتر که رانی از بَر ِخویش | |
رفتن و آمدن به نزد رهی | چون نیاموزی از کبوتر خویش؟ |
اشاره به کبوتر و کبوتربازی در شعر پارسی تا دوران معاصر نیز ادامه داشتهاست. از جمله ملک الشعرای بهار، که خود از کبوتربازان نامی به شمار میآمده، درباره کبوتر، چکامه آبداری سروده که بند اول آن چنین است:
بیائید ای کبوترهای دلخواه | بدن سیماب گون، پاها چو شنگرف | |
بپرّید از فراز بام و ناگاه | به گرد من فرود آئید چون برف |
تاریخچه کبوتر بازی
تربیت کبوتر و کبوتربازی در دوران بعد از اسلام در ایران و دیگر ممالک معمول بود و حتی کتابهایی در مورد این حیوان مفید و پُرثمر، تالیف شدهاست، که از آن جمله میتوان به کتاب تمائم الحمائم، تألیف محی الدین بن عبدالطاهر اشاره نمود.
بر اساس تاریخ ابن کثیر (جلد۱۲، صفحه۴۱۱)، رسم کبوتربازی در قرن چهارم و پنجم معمول بود و چون کبوتربازها برای مردم ایجاد مزاحمت میکردند، گاهی از طرف فرمانروایان دستور جلوگیری از آنان داده میشد؛ چنانکه مقتدی عباسی (نیمه دوم قرن پنجم)، از کبوتربازی منع نمود. آن طور که سیوطی در تاریخ خود (صفحه ۲۸۰) آورده، همین مقتدی عباسی بود که دستور داد برجهای کبوتر را نیز خراب کنند، زیرا این برجها مُشرف بر خانههای مردم بود.
از مندرجات تاریخ ابن الجوزی (جلد ۷، صفحه: ۲۱۲) چنین برمی آید که در زمان عضدالدوله، بوسیله کبوتران نامه بر، در فاصله ۶ ساعت، دستور شاه به حکمران کوفه ابلاغ شده و جواب آن میرسید.
از دیرباز، برای استفاده از گوشت و کود کبوتران، ساختن کبوترخان یا کبوترخانه معمول بود. ژان شاردن که در عصر صفوی از ایران بازدید کردهاست، به پیشینه بناهای کبوترخان و وضعیت آنها در عصر صفویه چنین اشاره کردهاست:
کبوترخان را در ایران، اصولاً برای تزئین نساخته بودند، بلکه به منظور انتفاع و بهره برداری، به ساختن کبوترخان اقدام میکردند، حتی در زمان حاضر نیز، یکی از مناظری که در اطراف دهات ایران دیده میشود، همین برجهای کبوترخان است، که صدها سوراخ چهارگوش در آن تعبیه شدهاست.....در ایران گوشت کبوترها را میخورند و از همه بالاتر فضولات آنها را که کود حیوانی بسیار گرانبهایی است، جمع میکنند. جالیزهای معروف خربزه اصفهان در سایهٔ همین کود بارور میشود و قرنهاست که این کار معمول است. تاورنیه که در سال ۱۶۷۷ میلادی (۱۰۸۸ هجری) سفرنامه خود را نوشته، میگوید در اطراف اصفهان بیش از سه هزار کبوتر وجود داشتهاست...
مدارک تاریخی نشان میدهند که در تمام دوران بعد از اسلام، کبوتربازی یکی از وسایل سرگرمی بوده و از این پرنده، غیر از نامه رسانی و تهیه کود و چلغوز، برای سرگرمی و استفاده از گوشت آن نیز بهره برداری میکردهاند. در همین ارتباط، شاردن در سفرنامه خود، از گودال لطفی در اصفهان، که پاتوق کبوتربازان حرفهای اصفهان و محل خرید و فروش کبوتران بوده نام برده و به توصیف وضعیت آن مکان پرداختهاست.
کفتربازی یا کبوتربازی، که بدان عشقبازی نیز اطلاق شده، یکی از بازیهای سنتی ایرانیان بهشمار میرود و این بازی منحصراً به مردان اختصاص داشت و امروزه نیز در اکثر شهرهای ایران هنوز هم رواج دارد. اصولاً کبوتر بازی در ایران به دو شکل مختلف انجام میشود: شکل اول رقابت بازیکنان بوسیله کبوتران در حین پرواز و شکل دیگر آن، شرطبندی بین صاحبان کبوتر است. در این روش کبوتر باز میکوشد کبوتران حریف را در حین پرواز به بام خود بکشاند و آنها را تصاحب کند.
عکس های انواع کبوتر زاغ
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر مالت
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر پلنگ ومینا به رنگ های مختلف
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس کبوتر ریش وکربلایی
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
منشاء کبوترهای خانگی یا اهلی Columba livia domestika را از کبوترهای چای columba liuia liuia می دانند که در تمام اروپا شمال آفریقا تا قفقاز و بسیاری از نقاط آسیا پراکنده هستند کبوترهای اهلی از ۳۰۰۰ هزار سال قبل از میلاد در منطقه خاورمیانه وجود داشته اند.
●منشاء و اهلی شدن
منشاء کبوترهای خانگی یا اهلی Columba livia domestika را از کبوترهای چای columba liuia liuia می دانند که در تمام اروپا شمال آفریقا تا قفقاز و بسیاری از نقاط آسیا پراکنده هستند کبوترهای اهلی از ۳۰۰۰ هزار سال قبل از میلاد در منطقه خاورمیانه وجود داشته اند . کبوترهای اهلی را مخصوصا در دین مبین اسلام سمبل دوستی و صلح می دانند . در مصر باستان ، یونان و روم قدیم از کبوتر به عنوان یک منبع غذایی استفاده می شود . کبوترهای روم و امروز کبوترهای بزرگ جثه والنسیا که جزو سنگین ترین کبوتران محسوب می شوند از اعقاب آنها به شمار رفته و زمان اهلی شدنشان کاملا مشخص نیست .
●نژادها
از تعداد نژادهای بیشمار کبوتران با رنگهای متنوع و فرمهای به عنوان گوشتی مورد استفاده قرار می گیرند از مشخصات کبوتران گوشتی می توان وزن زیاد (حداقل ۸۰۰ – ۶۰۰) گرم سینه عمیق و فراخ ، قدرت باروری وبنیه خوب را نام برد مختلف فقط تعداد کمی. در حالیکه در اروپا و آسیا انتخاب بیشتر بر اساس رنگ و فرم صورت می گیرد در آمریکا کبوترها در جهت تولید گوشت پرورش داده می شوند . کشورهای اروپایی انواع کبوترهای گوشتی را از آمریکا واردکرده و بر روی آنها کار کرده اند . از آنها می توان کبوترهای شاهی سفید ، شاهی شناساو کارینه – مون داین ، کبوتر نامه رسان، کبوترهای شناسای تکزاس را نام برد . کبوتر شاهی سفید در آمریکا از سفید رومی ، سفید مالتز (Maltese) و سفید داکس (Duches )به وجود آمده است . این کبوتر در دو تیپ مختلف ظاهر می شود . تیپ مصرفی شاهی سفید که از باروری مناسبی برخوردار می باشد ، با وزنی در حدود ۸۵۰ – ۷۵۰ گرم از تیپ کاملا گوشتی آن سبک وزنتر است. کبوترهای جوان آماده به ذبح; آنها به وزن ۵۵۰ گرم می رسند از هر جفت می توان تعداد ۱۶ قطعه در سال تولید نسل داشت آنها سینه ای عمیق و پر گوشت دارند . کبوتر شاهی نقره ای نیز در تلاقی جابجائی داکسی با موند این بوجود آمده و جثه ای بزرگتر و حالتی بزرگتر و آرامتر از شاهی سفید دارد . کبوتر شاهی شناسا نیز در سال ۱۹۴۰ در آمریکا پرورش داده شدند از محسنات این نژاد تشخیص دوجنس نرو ماده آن از یکدیگر می باشد که به علت وجود تفاوت رنگ پرها در دو جنس امکان پذیر می گردد . کبوترهای کارنیه (Carneau) از کبوتر جنوب بلژیک وشمال فرانسه به وجود آمده و در اوائل قرن بیستم در آمریکا بر روی آنها کار شده است این کبوتران به وزنی در حدود ۷۵۰ – ۶۰۰ گرم می رسند . در کبوترهای جوان آماده ذبح آنها وزن در حدود ۵۰۰ گرم فرم سینه طویلتر بدون دم و بال و پهن تر بودن سر ، این نژاد را از شاهی سفید متمایز می کند . کبوترهای موند این Mondain یکی از قدیمی ترین کبوترهای فرانسه به شمار آمده و وزنی در حدود ۹۰۰ – ۷۵۰ گرم پیدا می کنند . کبوتر جوان آماده ذبح آن در حدود ۶۰۰ گرم وزن دارد این نژاد در رنگهای مختلف ظاهر می شود . کبوترهای نامه بر که بیشتر در اروپا و خاورمیانه گسترش دارد با وزنی بین ۴۸۰ – ۴۲۰ گرم بسیار مقاوم بر تولید بوده و ندرتا تخم های خود را می شکنند آنها از جوجه های خود با کمال دقت مواظبت می کنند . کبوتران نامه بر قادرند مسافتهای طولانی بین ۱۲۰ – ۱۰۰ کیلومتر را طی کنند زمان بازگشت آنها را می توان در رابطه با سرعت پروازشان دقیقا پیش بینی نمود جهت یابی ، این کبوتران هنوز جزو مسائل پیچیده به شمار می رود .
●نگهداری
بر عکس سایر طیور کبوتران زندگی کاملا, منوگام داشته و در سن ۷ – ۵ ماهگی به سن بلوغ می رسند هر قدر وزن آنها سنگین تر باشد به همان نسبت دیرتر بالغ می شوند بعد از اینکه کبوتر ماده ای نری را به عنوان جفت برگزیند و اعلام آمادگی جنسی و همزیستی نمود اووسیت ها در تخمدان شروع به رشد کرده و پس از تقریبا۴.۵روز اولاسیون انجام گرفته و مدت کوتاهی بعد از ان هم جفت گیری و انتقال اسپرم صورت می گیرد . تقریبا ۴۰-۴۴ ساعت پس از زمان جفتگیری چند ساعت بعدازظهر اولین تخم را می گذارد و , برعکس سایر طیور گذاشتن فقط دو تخم از لحاظ ژنتیکی تثبیت شده است و هیچگاه افزایش و کاهش ندارد . تخم کبوترها حدود ۲۰ گرم وزن و ۴ سانتی متر طول و ۵/۲ سانتی متر پهنا و رنگ سفید دارند . نسبت زرده به وزن تخم با ۱۹ درصد بین سایر طیور در کمترین حد است ولی پوسته آهکی با ۱۰% درصدی اختلافی با دیگر طیور ندارند . لانه سازی با همکاری هر دو جنس ۳-۲ روز قبل از گذاشتن تخم آغاز گشته و حتی پس ازآن نیز ادامه می یابد . پس از ۱۷ – ۱۸ روز جوجه ها از تخم خارج شده و به ندرت هر دو جوجه با هم متولد می گردند . فاصله زمان تولد دو جوجه اغلب ۲۴ – ۱۲ ساعت است.کبوتردر بین طیور تنها پرنده ای است که جوجه آشیانه نشین دارد سایر ماکیان در موقع تولد کاملا لخت هستند و حدودا پس از یک هفته پرهایشان جوانه می زند . جوجه ها در حدود ۶ هفتگی توسط مادران تغذیه شوند, در ۵-۴ روز اول تولد غذای جوجه ها را شیرابه چینه دان تشکیل می دهد. این شیرا به بسیار مغذی بوده و توسط سلولهای چین خورده چینه دان ترشح می شود. چینه دان در تعدادی از گونه های پرندگان خصوصا, در خانواده کبوترها مولد شیر مخصوص چینه دان است و تکثیر سلولهای مخاطی و کنده شدن و تولید شیر توسط آنها به وسیله هورمون پرولاکتین, صورت گرفته و کنترل می شود این پرندگان شیر ایجاد شده در چینه دان را به دهان بازگردانده و پرندگان را به وسیله آن غذا می دهند. ساختمان میکروسکوپیک چینه دان مشابه به ساختمان در مری است . ترشح شیرا به تا ۸ روز پس از تولد جوجه ها نیز می تواند ادامه یابد. معمولا از روز پنجم به بعد تغذیه جوجه ها با غذایی که خود پدر و مادر می خورند آغاز می گردد جیره اکثر پرندگان زینتی, به صورت دانه های کامل و نه به صورت خوراک کامل پلیت شده می باشد . تغذیه پرندگان طبق راهنمایی های ارائه شد بسیار منطقی می باشد . اما به نظر نمی رسد که تغذیه صرفا عامل عمده ای جهت انتخاب غذا توسط صاحب پرنده باشد . استفاده از خوراکهای کامل پلت, شده با مقاومت صاحبان پرنده روبرو شده و در ضمن همه گونه های پرندگام نیز چنین خوراک هایی را براحتی نمی پذیرند . اما با استفاده از پلت های اکسترود شده (اکسترودینگ) (Extruded) و افزودنیها که پرنده را با استفاده از خوراک کامل تشویق کند مشخص نشده است .
دوره نگهداری کبوتران پرورشی به طور متوسط ۵ سال بوده و معمولا در سالهای دوم و سوم بیشترین تولید را داشته که از سال پنجم در حد چشمگیری کاهش می یابد. از یک جفت کبوتر, حداقل ۱۲ قطعه کبوتر جوان در سال به وجود آید. تولید ۱۵-۱۲ قطعه جوجه, را مناسب و بین ۲۰-۱۶ قطعه را جزو بسیار خوب به شمار می آورند . موفقیت در این امر بستگی به تعداد تخم گذاشته شده جوجه های متولد شده و سرزندگی و سلامت جوجه ها دارد . و بسته به شرایط اقلیمی متفاوت است. اکثر گونه های غیر اهلی که در مناطق معتدل سرد سیر زندگی می کنند. دارای سیکل تولید مثل سالیانه هستند. در حالی که گونه هایی که با آب و هوای گرمسیری و صحرائی عادت پیدا کرده اند ممکن است دارای سیکل های تولید مثل ,کمتر از یک سال با فواصل شش ماه باشند . و یا زمانی که شرایط مطلوبی فراهم است جفت گیری انجام می دهند که اصولا به این نژاد فرصت طلب می گویند . معمولا کبوترها در هر فاز فعال تخمگذاری دو عدد تخم می گذارند و در هر سال دارای هشت فاز فعال تخمگذاری می باشند . فاصله بین فازهای فعال تخمگذاری در پاییز و زمستان تقریبا ۴۵ روز و در بهار و اوایل تابستان ۳۰-۳۲ می باشد . در کبوتر سیکل تخمک گذاری رها سازی تخمک و میزان تخمگذاری موفق در بین کبوترها ۴۰ تا ۴۴ ساعت گزارش شده است .
●تو لک رفتن
تو لک رفتن از نظر ظاهری همراه با پرریزی و جایگزینی پرها و آغاز سیرقهقرای ارگان های تولید مثلی و قطع تخمگذاری می باشد. در گونه های غیر اهلی پریزی قبل از جفت گیری ممکن است قبل از آغاز فصل جفت گیری اتفاق افتد در حالی که پریزی پس از جفت گیری بین پایان فصل تولید مثل و آغاز پائیز یا مهاجرت پائیزه اتفاق می افتد تاکنون مکانیزم فیزیولوژی که باعث پریزی می شوند شناخته نشده اند. به هر حال در این پدیده غده هیپوفیز ,تیروئید, تخمدان و فوق کلیه به عنوان واسطه عمل می کنند .
●رفتار کرچی و لانه گزینی
رفتار کرچی عبارت است از; خاتمه تولید تخم خوابیدن بر روی تخمها و مراقبت از جوجه های جوان می باشد . درصد باروری ۹۶ – ۸۵ درصد و میزان جوجه درآوری ۸۵ –۸۰ درصد است رفتار خوابیدن روی تخم در کبوتر موجب تحریک رشد و توسعه کیسه چینه دان می گردد به نظر می رسد که رشد و تزایداین غده تحت کنترل مستقیم پرولاکتین باشد تصور می شود که در قمری تولید استروژن, آندروژن که با ترشح FSH تحریک می شود موجب رفتار لانه سازی در جنس ماده می گردد در مقابل آغاز فعالیت لانه سازی در جنس نر بستگی به شرایط هورمونی و رفتار جنسی ماده دارد. در پرندگان رفتار لانه سازی به طور وسیعی در تخمک گذاری مرتبط می باشد .
صددرصد از تخمک گذاری ۲۴ ساعت پس از رفتار لانه سازی و ۹۹ درصد لانه سازی قبل از تخمک گذاری انجام می شود با این حال تنها ۹۵ – ۶۰درصد از تخمک گذاری پس از یک سیکل تخمگذاری انجام می شود . تخمهای شکسته ناشی از مبارزات بر سر لانه نیز در حدود ۶ درصد برآورد می گردد . تلفات در بین جوجه ها تقریبا ۹۰درصد و گاهی بیشتر می باشد . برای افزایش راندمان تخمگذاری تعدادی از کبوتران را فقط مخصوص گذاشتن تخم انتخاب می کنند . بدین ترتیب که پس از گذشت ۱۰ روز از تاریخ تخمگذاری تخمها را از زیر کبوتران برداشته ودر نتیجه پرنده در عرض ۲-۱ هفته مجددا تخم خواهد گذاشت با این روش می توان تا ۶۰ درصدبه راندمان تخمگذاری افزود . در ایتالیا به مجرد تخمهای گذاشته شده جمع آوری می گردد, درچنین متدی تخمها را به طور متوسط از ۱۵ عدد در سال به ۴۷ عدد فزونی می بخشد . تخمهای برداشته شده را یا به کمک ماشین جوجه کشی به جوجه تبدیل کرده و تحویل کبوترهای مادر که در همان روز جوجه هایشان متولد شده می دهند و یا هر تخم را به عنوان تخم سوم زیر کبوترهای دیگر می گذارند هم سن بودن این سه تخم کاملا ضروری است .کبوترها قادرند تا سه نوزاد را نگهداری کنند ولی اکثرا از عهده تغذیه و رسیدگی ۴ جوجه عاجزند و فشار کاری زیادی را باید تحمل کنند . در جوجه کشی مصنوعی کبوترهانسبت به مرغها به درجه حرارت کمتر ۳۶/۱ یا ۳۶/۷ درجه سانتی گراد و رطوبت بیشتری نیاز است . رکوردهای نمودارهای فوق واقعی هستند و از یک گیرنده حساسی که در جلوی سینی حاوی تخمهای کبوتر قرار داده شده بود به دست آمده اند هر سی دقیقه سینی به اندازه ۹۰درجه به سمت جلو و عقب چرخانده می شود به طوری که در دوره نیم ساعته بعدی گیرنده حساسی قبل از اینکه بر روی تخمها قرار بگیرند در معرض جریان هوا قرار می گیرند و سپس بر روی آنها قرار می گیرند. پس از عبور از روی تخم مرغهای تازه درجه حرارت هوا زیاد نمی شود ولی در تخمهای نزدیک جوجه کشی دما ۱/۷۵ فارینهات افزایش پیدا می کند . تفاوتهای گوناگونی در درجه حرارت مطلوب وجود دارد که شامل حرارت داخل بدن پرنده بالغ ، اندازه تخمها و تناسب آنها با بدن پرنده ، خلل و فرج پوسته و طول دوره جوجه کشی می باشد . هنوز جزیات زیادی در رابطه با ایجاد شرایط مناسب جوجه کشی برای پرندگان دیگر وجود دارد که باید مورد مطالعه قرار گیرد . تحقیقات پایه ای بسیاری بر روی شرایط مطلوب مورد نیاز برای جوجه کشی کبوتر انجام گرفته است همچنان که در نمودار مشاهده می شود تخم کبوترها را می توان در دمای بین ۹۷ تا ۹۷/۲ درجه فارنهایت (۳۶/۱ تا ۳۶/۷) سانتی گراد در صورت تعدیل رطوبت و جریان هوا به طور مطلوب جوجه کشی کرد حداکثر جوجه کشی تنها در دمای ۳۶/۱ تا ۳۶/۷ حاصل می شود .
آموزش نگهداري كبوتر
منشاء و اهلی شدن
منشاء کبوترهای خانگی یا اهلی Columba livia domestika را از کبوترهای چای columba liuia liuia می دانند که در تمام اروپا شمال آفریقا تا قفقاز و بسیاری از نقاط آسیا پراکنده هستند کبوترهای اهلی از ۳۰۰۰ هزار سال قبل از میلاد در منطقه خاورمیانه وجود داشته اند . کبوترهای اهلی را مخصوصا در دین مبین اسلام سمبل دوستی و صلح می دانند . در مصر باستان ، یونان و روم قدیم از کبوتر به عنوان یک منبع غذایی استفاده می شود . کبوترهای روم و امروز کبوترهای بزرگ جثه والنسیا که جزو سنگین ترین کبوتران محسوب می شوند از اعقاب آنها به شمار رفته و زمان اهلی شدنشان کاملا مشخص نیست .
نژادها
از تعداد نژادهای بیشمار کبوتران با رنگهای متنوع و فرمهای به عنوان گوشتی مورد استفاده قرار می گیرند از مشخصات کبوتران گوشتی می توان وزن زیاد (حداقل ۸۰۰ – ۶۰۰) گرم سینه عمیق و فراخ ، قدرت باروری وبنیه خوب را نام برد مختلف فقط تعداد کمی. در حالیکه در اروپا و آسیا انتخاب بیشتر بر اساس رنگ و فرم صورت می گیرد در آمریکا کبوترها در جهت تولید گوشت پرورش داده می شوند . کشورهای اروپایی انواع کبوترهای گوشتی را از آمریکا واردکرده و بر روی آنها کار کرده اند . از آنها می توان کبوترهای شاهی سفید ، شاهی شناساو کارینه – مون داین ، کبوتر نامه رسان، کبوترهای شناسای تکزاس را نام برد .
کبوتر شاهی سفید در آمریکا از سفید رومی ، سفید مالتز (Maltese) و سفید داکس (Duches )به وجود آمده است . این کبوتر در دو تیپ مختلف ظاهر می شود . تیپ مصرفی شاهی سفید که از باروری مناسبی برخوردار می باشد ، با وزنی در حدود ۸۵۰ – ۷۵۰ گرم از تیپ کاملا گوشتی آن سبک وزنتر است.
کبوترهای جوان آماده به ذبح; آنها به وزن۵۵۰ گرم می رسند از هر جفت می توان تعداد ۱۶ قطعه در سال تولید نسل داشت آنها سینه ای عمیق و پر گوشت دارند . کبوتر شاهی نقره ای نیز در تلاقی جابجائی داکسی با موند این بوجود آمده و جثه ای بزرگتر و حالتی بزرگتر و آرامتر از شاهی سفید دارد .
کبوتر شاهی شناسا نیز در سال ۱۹۴۰ در آمریکا پرورش داده شدند از محسنات این نژاد تشخیص دوجنس نرو ماده آن از یکدیگر می باشد که به علت وجود تفاوت رنگ پرها در دو جنس امکان پذیر می گردد .
کبوترهای کارنیه (Carneau) از کبوتر جنوب بلژیک وشمال فرانسه به وجود آمده و در اوائل قرن بیستم در آمریکا بر روی آنها کار شده است این کبوتران به وزنی در حدود ۷۵۰ – ۶۰۰ گرم می رسند . در کبوترهای جوان آماده ذبح آنها وزن در حدود ۵۰۰ گرم فرم سینه طویلتر بدون دم و بال و پهن تر بودن سر ، این نژاد را از شاهی سفید متمایز می کند .
کبوترهای موند این Mondain یکی از قدیمی ترین کبوترهای فرانسه به شمار آمده و وزنی در حدود ۹۰۰ – ۷۵۰ گرم پیدا می کنند . کبوتر جوان آماده ذبح آن در حدود ۶۰۰ گرم وزن دارد این نژاد در رنگهای مختلف ظاهر می شود .
کبوترهای نامه بر که بیشتر در اروپا و خاورمیانه گسترش دارد با وزنی بین ۴۸۰ – ۴۲۰ گرم بسیار مقاوم بر تولید بوده و ندرتا تخم های خود را می شکنند آنها از جوجه های خود با کمال دقت مواظبت می کنند . کبوتران نامه بر قادرند مسافتهای طولانی بین ۱۲۰ – ۱۰۰ کیلومتر را طی کنند زمان بازگشت آنها را می توان در رابطه با سرعت پروازشان دقیقا پیش بینی نمود جهت یابی ، این کبوتران هنوز جزو مسائل پیچیده به شمار می رود .
نگهداری ( اول )
بر عکس سایر طیور کبوتران زندگی کاملاً منوگام داشته و در سن ۷ – ۵ ماهگی به سن بلوغ می رسند هر قدر وزن آنها سنگین تر باشد به همان نسبت دیرتر بالغ می شوند بعد از اینکه کبوتر ماده ای نری را به عنوان جفت برگزیند و اعلام آمادگی جنسی و همزیستی نمود اووسیت ها در تخمدان شروع به رشد کرده و پس از تقریبا۴- ۵روز اولاسیون انجام گرفته و مدت کوتاهی بعد از ان هم جفت گیری و انتقال اسپرم صورت می گیرد . تقریبا ۴۰-۴۴ ساعت پس از زمان جفتگیری چند ساعت بعدازظهر اولین تخم را می گذارد و , برعکس سایر طیور گذاشتن فقط دو تخم از لحاظ ژنتیکی تثبیت شده است و هیچگاه افزایش و کاهش ندارد .
تخم کبوترها حدود ۲۰ گرم وزن و ۴ سانتی متر طول و ۵/۲ سانتی متر پهنا و رنگ سفید دارند . نسبت زرده به وزن تخم با ۱۹ درصد بین سایر طیور در کمترین حد است ولی پوسته آهکی با ۱۰% درصدی اختلافی با دیگر طیور ندارند . لانه سازی با همکاری هر دو جنس ۳-۲ روز قبل از گذاشتن تخم آغاز گشته و حتی پس ازآن نیز ادامه می یابد . پس از ۱۷ – ۱۸ روز جوجه ها از تخم خارج شده و به ندرت هر دو جوجه با هم متولد می گردند . فاصله زمان تولد دو جوجه اغلب ۲۴ – ۱۲ ساعت است.کبوتردر بین طیور تنها پرنده ای است که جوجه آشیانه نشین دارد سایر ماکیان در موقع تولد کاملاً لخت هستند و حدوداً پس از یک هفته پرهایشان جوانه می زند . جوجه ها در حدود ۶ هفتگی توسط مادران تغذیه شوند. در ۵-۴ روز اول تولد غذای جوجه ها را شیرابه چینه دان تشکیل می دهد.
این شیرا به بسیار مغذی بوده و توسط سلولهای چین خورده چینه دان ترشح می شود. چینه دان در تعدادی از گونه های پرندگان خصوصاً در خانواده کبوترها مولد شیر مخصوص چینه دان است و تکثیر سلولهای مخاطی و کنده شدن و تولید شیر توسط آنها به وسیله هورمون پرولاکتین، صورت گرفته و کنترل می شود این پرندگان شیر ایجاد شده در چینه دان را به دهان بازگردانده و جوجه ها را به وسیله آن غذا می دهند. ساختمان میکروسکوپیک چینه دان مشابه به ساختمان مری است .
ترشح شیرابه تا ۸ روز پس از تولد جوجه ها نیز می تواند ادامه یابد. معمولا از روز پنجم به بعد تغذیه جوجه ها با غذایی که خود پدر و مادر می خورند آغاز می گردد جیره اکثر پرندگان زینتی, به صورت دانه های کامل و نه به صورت خوراک کامل پلیت شده می باشد . تغذیه پرندگان طبق راهنمایی های ارائه شد بسیار منطقی می باشد . اما به نظر نمی رسد که تغذیه صرفا عامل عمده ای جهت انتخاب غذا توسط صاحب پرنده باشد .
استفاده از خوراکهای کامل پلت, شده با مقاومت صاحبان پرنده روبرو شده و در ضمن همه گونه های پرندگام نیز چنین خوراک هایی را براحتی نمی پذیرند . اما با استفاده از پلت های اکسترود شده (اکسترودینگ) (Extruded) و افزودنیها که پرنده را با استفاده از خوراک کامل تشویق کند مشخص نشده است .
دوره نگهداری کبوتران پرورشی به طور متوسط ۵ سال بوده و معمولا در سالهای دوم و سوم بیشترین تولید را داشته که از سال پنجم در حد چشمگیری کاهش می یابد. از یک جفت کبوتر, حداقل ۱۲ قطعه کبوتر جوان در سال به وجود آید. تولید ۱۵-۱۲ قطعه جوجه, را مناسب و بین ۲۰-۱۶ قطعه را جزو بسیار خوب به شمار می آورند.
موفقیت در این امر بستگی به تعداد تخم گذاشته شده جوجه های متولد شده و سرزندگی و سلامت جوجه ها دارد .
و بسته به شرایط اقلیمی متفاوت است. اکثر گونه های غیر اهلی که در مناطق معتدل سرد سیر زندگی می کنند. دارای سیکل تولید مثل سالیانه هستند. در حالی که گونه هایی که با آب و هوای گرمسیری و صحرائی عادت پیدا کرده اند ممکن است دارای سیکل های تولید مثل ,کمتر از یک سال با فواصل شش ماه باشند . و یا زمانی که شرایط مطلوبی فراهم است جفت گیری انجام می دهند که اصولا به این نژاد فرصت طلب می گویند .
معمولا کبوترها در هر فاز فعال تخمگذاری دو عدد تخم می گذارند و در هر سال دارای هشت فاز فعال تخمگذاری می باشند . فاصله بین فازهای فعال تخمگذاری در پاییز و زمستان تقریبا روز و در بهار و اوایل تابستان ۳۰-۳۲ می باشد . در کبوتر سیکل تخمک گذاری رها سازی تخمک و میزان تخمگذاری موفق در بین کبوترها ۴۰ تا ۴۴ ساعت گزارش شده است .
تولک رفتن
تولک رفتن از نظر ظاهری همراه با پرریزی و جایگزینی پرها و آغاز سیرقهقرای ارگان های تولید مثلی و قطع تخمگذاری می باشد. در گونه های غیر اهلی پریزی قبل از جفت گیری ممکن است قبل از آغاز فصل جفت گیری اتفاق افتد در حالی که پریزی پس از جفت گیری بین پایان فصل تولید مثل و آغاز پائیز یا مهاجرت پائیزه اتفاق می افتد تاکنون مکانیزم فیزیولوژی که باعث پریزی می شوند شناخته نشده اند. به هر حال در این پدیده غده هیپوفیز ،تیروئید، تخمدان و فوق کلیه به عنوان واسطه عمل می کنند .
رفتار کرچی و لانه گزینی
رفتار کرچی عبارت است از: خاتمه تولید تخم، خوابیدن بر روی تخمها و مراقبت از جوجه های جوان می باشد .
درصد باروری ۹۶ – ۸۵ درصد و میزان جوجه درآوری ۸۵ -۸۰ درصد است رفتار خوابیدن روی تخم در کبوتر موجب تحریک رشد و توسعه کیسه چینه دان می گردد به نظر می رسد که رشد و تزایداین غده تحت کنترل مستقیم پرولاکتین باشد تصور می شود که در قمری تولید استروژن، آندروژن که با ترشح FSH تحریک می شود موجب رفتار لانه سازی در جنس ماده می گردد در مقابل آغاز فعالیت لانه سازی در جنس نر بستگی به شرایط هورمونی و رفتار جنسی ماده دارد. در پرندگان رفتار لانه سازی به طور وسیعی در تخمک گذاری مرتبط می باشد ۱۰۰% از تخمک گذاری ۲۴ ساعت پس از رفتار لانه سازی و ۹۹% لانه سازی قبل از تخمک گذاری انجام می شود با این حال تنها ۹۵ – ۶۰% از تخمک گذاری پس از یک سیکل تخمگذاری انجام می شود . تخمهای شکسته ناشی از مبارزات بر سر لانه نیز در حدود ۶ درصد برآورد می گردد . تلفات در بین جوجه ها تقریبا ۹% و گاهی بیشتر می باشد . برای افزایش راندمان تخمگذاری تعدادی از کبوتران را فقط مخصوص گذاشتن تخم انتخاب می کنند . بدین ترتیب که پس از گذشت ۱۰ روز از تاریخ تخمگذاری تخمها را از زیر کبوتران برداشته ودر نتیجه پرنده در عرض ۲-۱ هفته مجددا تخم خواهد گذاشت با این روش می توان تا ۶۰ درصدبه راندمان تخمگذاری افزود .
در ایتالیا به مجرد تخمهای گذاشته شده جمع آوری می گردد, درچنین متدی تخمها را به طور متوسط از ۱۵ عدد در سال به ۴۷ عدد فزونی می بخشد .
تخمهای برداشته شده را یا به کمک ماشین جوجه کشی به جوجه تبدیل کرده و تحویل کبوترهای مادر که در همان روز جوجه هایشان متولد شده می دهند و یا هر تخم را به عنوان تخم سوم زیر کبوترهای دیگر می گذارند هم سن بودن این سه تخم کاملا ضروری است .کبوترها قادرند تا سه نوزاد را نگهداری کنند ولی اکثرا از عهده تغذیه و رسیدگی ۴ جوجه عاجزند و فشار کاری زیادی را باید تحمل کنند . در جوجه کشی مصنوعی کبوترهانسبت به مرغها به درجه حرارت کمتر ۷/۳۶ – ۱/۳۶ درجه سانتی گراد و رطوبت بیشتری نیاز است .
رکوردهای نمودارهای فوق واقعی هستند و از یک گیرنده حساسی که در جلوی سینی حاوی تخمهای کبوتر قرار داده شده بود به دست آمده اند هر سی دقیقه سینی به اندازه ۹۰درجه به سمت جلو و عقب چرخانده می شود به طوری که در دوره نیم ساعته بعدی گیرنده حساسی قبل از اینکه بر روی تخمها قرار بگیرند در معرض جریان هوا قرار می گیرند و سپس بر روی آنها قرار می گیرند. پس از عبور از روی تخم مرغهای تازه درجه حرارت هوا زیاد نمی شود ولی در تخمهای نزدیک جوجه کشی دما ۷۵/۱فارینهات افزایش پیدا می کند .
تفاوتهای گوناگونی در درجه حرارت مطلوب وجود دارد که شامل حرارت داخل بدن پرنده بالغ ، اندازه تخمها و تناسب آنها با بدن پرنده ، خلل و فرج پوسته و طول دوره جوجه کشی می باشد .
هنوز جزیات زیادی در رابطه با ایجاد شرایط مناسب جوجه کشی برای پرندگان دیگر وجود دارد که باید مورد مطالعه قرار گیرد . تحقیقات پایه ای بسیاری بر روی شرایط مطلوب مورد نیاز برای جوجه کشی کبوتر انجام گرفته است همچنان که در نمودار مشاهده می شود تخم کبوترها را می توان در دمای بین ۹۷ -۲/۹۷ درجه فارنهایت (۱/۳۶ – ۷/۳۶)سانتی گراد در صورت تعدیل رطوبت و جریان هوا به طور مطلوب جوجه کشی کرد حداکثر جوجه کشی با امکان ۱۰۰%تنها در دمای F 2/97 F 97 حاصل می شود .که این درجه حرارت بر روی تخمهای شتر مرغ آمریکایی ، غاز و اردک – به ترتیب در دمای F 97 (c 1/36 ، c 2/37 F 2/99 c 3/37( می باشد . برای به گزینی در جهت تولید مناسبتر باید به موارد زیر توجه نمود.
تولید تخم زیادتر زودرس چون به تولید بیشتر تخم منتج می گردد . عبا رتند از:
۱- طول عمر و قدرت مقاومت بیشتر
۲- تولید تخم حتی در زمان تولک
۳- باروری مناسب و کاهش تلفات زمان جنینی
۴- روحیه آرام ، وزن زیاد بدن در صورتی که تولید گوشت هدف باشد. بدن فشرده با عضلاتی بیشتر به عبارتی گوشت بیشتر .
بوسیله هیبریداسیون می توان راندمان تولید را افزایش داد . هیبرید و یا آمیخته Hybrid این اصلاح را در مورد موجودات هتروزیگوت به کار می برند . اگر والدین از نظر یک جفت صفت خالص با یکدیگر اختلاف داشته باشند . از منوهیبرید گفتگو به میان می آید و بلعکس اگر والدین از نظر چندین صفت خالص با یکدیگر متفاوت باشند پلی هیرید گفتگو به میان خواهد آمد .
برای به وجود آوردن گله های گوشتی توصیه می شود از تجربیات کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه سود برد. کبوترهای گوشتی در سنین ۳-۲ ماهگی و اغلب در ۴ ماهگی تحویل می گردند .که این کبوترها را می توان بعد از ذبح به صورت لاشه کامل -سینه کامل- ران کامل -لاشه به صورت قطعه قطعه شده به صورت تازه و منجمد در اختیار مصرف کنندگان قرار داد. افت پس از کشتار در کبوتر در حدود ۲۰-۲۵ درصد وزن زنده می باشد. در گوشت آماده برای طبخ نیز افت استخوان کبوتر کمتر از گوشت سایر ما کیان دیگر می باشد. بدین ترتیب از یک کیلو وزن زنده کبوتر گوشت و در نتیجه پروتئین بیشتری در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. از گوشت کبوتر تقریبا هیچ گونه بیماری به انسان منتقل نمی شود تنها بیماری قابل انتقال بیماری سالمونلوز , که اغلب گوشت انواع پرندگان دیگر در مرحله آماده سازی با آن آلوده می گردد و از این رو چنانچه پس از سر بریدن کبوتر پرکنی و تهیه گوشت و ذخیره آن به طور بهداشتی صورت گیرد هیچگونه خطری از نظر انتقال بیماریهای مشترک بین انسان وجود ندارد. سرعت رشد در کبوتر نسبتا بالا و در حدود ۶۰-۹۰ روزگی به وزن مناسب کشتار خواهد رسید و هیچ گونه از طیور صنعتی شاید قابل مقایسه با کبوتر نباشند. زیرا کبوترها قادرند به علت سهولت تغذیه دوباره به لانه خود بازگردند و در واقع می توانند از مواقع وسیع طبیعی و یا کشتزارهای اطراف به عنوان منبع تهیه خوراک استفاده کنند .
صرفه جویی در جایگاه و زمین به منظور تامین بخشی از پروتئین حیوانی از کبوترها نیازی به احداث سالنهای آن چنانی نیست .
و می توان با احداث جایگاه و آشیانه ای که فقط پرنده را از گرما نور و حرارت و سرما در واقع عوامل محیطی و بعضی دیگر محافظت کندنسبت به تهیه جایگاه اقدام کرده که این جایگاه به دلیل آنکه در اغلب موارد در مرتفع ترین قسمت ساختمان یعنی پشت بام احداث می شود می تواند بازده اقتصاد فراوانی را به همراه داشته باشد . زیرا در واقع از سطح بام (منازل ، کارخانجات ، و . . .) می توان به عنوان یک مجتمع تامین احتیاجات غذایی سبد خانوار استفاده کرد و بخشی از احتیاجات خانوار شهری و روستایی را از منابع پروتئین حیوانی بر طرف کند .
گوشت کبوتر از لحاظ محصولات طیور می تواند در ردیف و هم تراز با گوشت جوجه ، قرار گیرد زیرا وزن این فرآورده در حدود ۶۰۰ تا ۸۰۰ گرم است و بسته به نژاد در سن بین ۴-۵ هفتگی به بازار ارسال می شود که این نوع گوشت می تواند به علت سهولت هضم ، بودن گوشت و فرم بودن استخوان اغلب برای تغذیه کودکان و بیماران سالمند که احتیاج به غذای مغذی و سهل الهضم و مغذی و سبک دارند مورد استفاده قرار گیرد .
آموزش دستی کردن کبوتر
ابتدا باید عرض کنم که این کار حدودا 4 الی 5 ماه زمان میبره
پس صبر ، پایه اول این کاره .
برای شروع یک جوجه کبوتر که توانایی خوردن دانه را داشته باشد تهیه کنید
جوجه کبوتر را نزد خود نگهداری کنید و در دست خود به او غذا بدهید
و در بعضی از روز ها دیر تر به جوجه غذا بدهید به گونه ای که گرسنگی باعث شود
کبوتر به دنبال شما بیاید
حتی گاهی اوقات کمی آب در مشت خود ریخته و در مشت خود به او آب بدهید
بعد از گذشت یک ماه کبوتر کمی بال و پر در آورده و آماده یادگیری خانه است
روزانه یک الی دو ساعت جوجه را در حیاط رها کنید تا بتواند کار مسیر یابی را شروع کند
** البته مراقب گربه ها هم باشید که تمام زحمات شما را بر باد ندهند **
بعد از گذشت یک ماه دیگر جوجه به سختی توانایی پریدن دارد و شروع به تمرین پرواز می کند
باز در این مرحله در بعضی از روزها به کبوتر غذا ندهید تا گرسنگی بر او غلبه کند
و باعث شود کبوتر به دنبال دانه بگردد . در این مرحله در فاصله 3 متری کبوتر بنشید و
جلوی چشم کبوتر بر روی زمین دانه بریزید تا کبوتر برای اینکه به دانه برسد مجبور به پرواز شود.
** نکته : اگر بتوانید صدای کبوتر را تقلید کنید ، زودتر به نتیجه میرسید **
حال کبوتر شما بالغ شده و نیاز به جفت دارد !
اگر شما صدای کبوتر را تقلید کنید ، کبوتر به سادگی به طرف شما پرواز خواهید کرد
حتی اگر بیرون از خانه باشید و صدای او را تقلید کنید اگر صدای شما را بشنود به سوی شما خواهد آمد.
نکات مهم نگهداری کبوتر در زمستان
1-هوای داخل وبیرون قفس نباید اختلاف دمای زیادی با هم داشته باشد(فقط جلوی وزش باد به داخل را بگیرید آنچه که حیوان را اذیت می کند این است که سوزو سرما به داخل بپیچد)
2- قبل از شروع فصل پائیز، باید واکسن حیوان تزریق شود که با شروع فصل سرما حیوان واکسینه شده باشد (اگر این کاروانجام نداده اید با احتیاط انجام دهید) توجه داشته باشید که بعد از واکسیناسیون، سه روزمتوالی در جا آبی حیوان پودرمولتی ویتامین بریزید
3- تغذیه مناسب این فصل(گندم،قره ماش،ذرت) می باشد که به نسبت (سه،یک،یک) در جلوی حیوان قراردهید اگر تا کنون این کار را انجام نداده اید گندم را کم کم به وعده غذایی حیوان اضافه کنید تا معده حیوان به هضم آن عادت کند چون گرم وسنگین است، حیوان باید سیرباشد تا خود را گرم نگه دارد پس دان راجلوی حیوان بگذارید تا بخورد، اگردان به صورت پیمانه ای نباشد بهتراست چون معده حیوان اندازه ای دارد وبیش ازآن نمی تواند بخورد (گل شورفراموش نشود)
4- زیر حیوان را در این فصل هفته ای یک بار تمیز کنید ماندن فضله در زیر پای حیوان باعث گرمی می شود (حتما حیوان را بعد از دادن دان به روی نی داخل قفس هدایت کنید، از قدیم می گویند حیوانی که روی نی بخوابه هوش وحواسش بیشتره)
5- هفته ای یک بارازمکمل مولتی ویتامینی که یکی ازآیکوناش آمینواسیداست(آمینوویت) با دزیک گرم در یک لیترآب(یک قاشق غذاخوری سر خالی درچهارلیترآب) استفاده کنید
6- از دارویی به نام اکسی تتراساکلین(اکسی وت) که دربسته صد گرمی وبه صورت پودرمی باشد ماهی یک بار با دزیک گرم درلیتراستفاده کنید (زمان مصرف، بعدازخوردن دان ،به مدت 24 ساعت در آبخوری حیوان بماند)
7- سیرتازه را بکوبید تا، له شود(خرد نکنید)بعد با آب مخلوط ودرجلوی حیوان قراردهید (زمان مصرف،هرموقع سیرش بودوحالشوداشتید)
نکته نکته:
1- درزمان دان خوردن حیوانات، دربالای سرشان بشینید وبه دان برداشتن واشتهایشان دقت وتوجه کنید، دروعده غذایی بعدی دانی که زود تربرمی دارند رابیشتر کنید، چون حیوان بنا به نیاز طبیعیش ،خود تشخیص می دهد که بدنش هم اکنون به چه موادی احتیاج دارد (کبوتردارماهربا این کارمی تواند حیوان کسل وبیمارخودراکه درحال بازی با دان است را تشخیص وبه سرعت مداوای آن راآغازوازجمع خارج کند )
2- ازنکات مهمی که کبوترداربه آن باید توجه داشته باشد مدفوع (فضله) حیوان است.
منشاء و اهلي شدن
منشاء كبوترهاي خانگي يا اهلي Columba livia domestika را از كبوترهاي چاي columba liuia liuia مي دانند كه در تمام اروپا شمال آفريقا تا قفقاز و بسياري از نقاط آسيا پراكنده هستند كبوترهاي اهلي از 3000 هزار سال قبل از ميلاد در منطقه خاورميانه وجود داشته اند . كبوترهاي اهلي را مخصوصا در دين مبين اسلام سمبل دوستي و صلح مي دانند . در مصر باستان ، يونان و روم قديم از كبوتر به عنوان يك منبع غذايي استفاده مي شود . كبوترهاي روم و امروز كبوترهاي بزرگ جثه والنسيا كه جزو سنگين ترين كبوتران محسوب مي شوند از اعقاب آنها به شمار رفته و زمان اهلي شدنشان كاملا مشخص نيست .
نژادها
از تعداد نژادهاي بيشمار كبوتران با رنگهاي متنوع و فرمهاي به عنوان گوشتي مورد استفاده قرار مي گيرند از مشخصات كبوتران گوشتي مي توان وزن زياد (حداقل 800 - 600) گرم سينه عميق و فراخ ، قدرت باروري وبنيه خوب را نام برد مختلف فقط تعداد كمي. در حاليكه در اروپا و آسيا انتخاب بيشتر بر اساس رنگ و فرم صورت مي گيرد در آمريكا كبوترها در جهت توليد گوشت پرورش داده مي شوند . كشورهاي اروپايي انواع كبوترهاي گوشتي را از آمريكا واردكرده و بر روي آنها كار كرده اند . از آنها مي توان كبوترهاي شاهي سفيد ، شاهي شناساو كارينه - مون داين ، كبوتر نامه رسان، كبوترهاي شناساي تكزاس را نام برد .
كبوتر شاهي سفيد در آمريكا از سفيد رومي ، سفيد مالتز (Maltese) و سفيد داكس (Duches )به وجود آمده است . اين كبوتر در دو تيپ مختلف ظاهر مي شود . تيپ مصرفي شاهي سفيد كه از باروري مناسبي برخوردار مي باشد ، با وزني در حدود 850 - 750 گرم از تيپ كاملا گوشتي آن سبك وزنتر است.
كبوترهاي جوان آماده به ذبح; آنها به وزن550 گرم مي رسند از هر جفت مي توان تعداد 16 قطعه در سال توليد نسل داشت آنها سينه اي عميق و پر گوشت دارند . كبوتر شاهي نقره اي نيز در تلاقي جابجائي داكسي با موند اين بوجود آمده و جثه اي بزرگتر و حالتي بزرگتر و آرامتر از شاهي سفيد دارد .
كبوتر شاهي شناسا نيز در سال 1940 در آمريكا پرورش داده شدند از محسنات اين نژاد تشخيص دوجنس نرو ماده آن از يكديگر مي باشد كه به علت وجود تفاوت رنگ پرها در دو جنس امكان پذير مي گردد .
كبوترهاي كارنيه (Carneau) از كبوتر جنوب بلژيك وشمال فرانسه به وجود آمده و در اوائل قرن بيستم در آمريكا بر روي آنها كار شده است اين كبوتران به وزني در حدود 750 - 600 گرم مي رسند . در كبوترهاي جوان آماده ذبح آنها وزن در حدود 500 گرم فرم سينه طويلتر بدون دم و بال و پهن تر بودن سر ، اين نژاد را از شاهي سفيد متمايز مي كند .
كبوترهاي موند اين Mondain يكي از قديمي ترين كبوترهاي فرانسه به شمار آمده و وزني در حدود 900 - 750 گرم پيدا مي كنند . كبوتر جوان آماده ذبح آن در حدود 600 گرم وزن دارد اين نژاد در رنگهاي مختلف ظاهر مي شود .
كبوترهاي نامه بر كه بيشتر در اروپا و خاورميانه گسترش دارد با وزني بين 480 - 420 گرم بسيار مقاوم بر توليد بوده و ندرتا تخم هاي خود را مي شكنند آنها از جوجه هاي خود با كمال دقت مواظبت مي كنند . كبوتران نامه بر قادرند مسافتهاي طولاني بين 120 - 100 كيلومتر را طي كنند زمان بازگشت آنها را مي توان در رابطه با سرعت پروازشان دقيقا پيش بيني نمود جهت يابي ، اين كبوتران هنوز جزو مسائل پيچيده به شمار مي رود .نگهداري ( دوم )
بر عكس ساير طيور كبوتران زندگي كاملاً منوگام داشته و در سن 7 - 5 ماهگي به سن بلوغ مي رسند هر قدر وزن آنها سنگين تر باشد به همان نسبت ديرتر بالغ مي شوند بعد از اينكه كبوتر ماده اي نري را به عنوان جفت برگزيند و اعلام آمادگي جنسي و همزيستي نمود اووسيت ها در تخمدان شروع به رشد كرده و پس از تقريبا4- 5روز اولاسيون انجام گرفته و مدت كوتاهي بعد از ان هم جفت گيري و انتقال اسپرم صورت مي گيرد . تقريبا 40-44 ساعت پس از زمان جفتگيري چند ساعت بعدازظهر اولين تخم را مي گذارد و , برعكس ساير طيور گذاشتن فقط دو تخم از لحاظ ژنتيكي تثبيت شده است و هيچگاه افزايش و كاهش ندارد .
تخم كبوترها حدود 20 گرم وزن و 4 سانتي متر طول و 5/2 سانتي متر پهنا و رنگ سفيد دارند . نسبت زرده به وزن تخم با 19 درصد بين ساير طيور در كمترين حد است ولي پوسته آهكي با 10% درصدي اختلافي با ديگر طيور ندارند . لانه سازي با همكاري هر دو جنس 3-2 روز قبل از گذاشتن تخم آغاز گشته و حتي پس ازآن نيز ادامه مي يابد . پس از 17 - 18 روز جوجه ها از تخم خارج شده و به ندرت هر دو جوجه با هم متولد مي گردند . فاصله زمان تولد دو جوجه اغلب 24 - 12 ساعت است.كبوتردر بين طيور تنها پرنده اي است كه جوجه آشيانه نشين دارد ساير ماكيان در موقع تولد كاملاً لخت هستند و حدوداً پس از يك هفته پرهايشان جوانه مي زند . جوجه ها در حدود 6 هفتگي توسط مادران تغذيه شوند. در 5-4 روز اول تولد غذاي جوجه ها را شيرابه چينه دان تشكيل مي دهد.
اين شيرا به بسيار مغذي بوده و توسط سلولهاي چين خورده چينه دان ترشح مي شود. چينه دان در تعدادي از گونه هاي پرندگان خصوصاً در خانواده كبوترها مولد شير مخصوص چينه دان است و تكثير سلولهاي مخاطي و كنده شدن و توليد شير توسط آنها به وسيله هورمون پرولاكتين، صورت گرفته و كنترل مي شود اين پرندگان شير ايجاد شده در چينه دان را به دهان بازگردانده و جوجه ها را به وسيله آن غذا مي دهند. ساختمان ميكروسكوپيك چينه دان مشابه به ساختمان مري است .
ترشح شيرابه تا 8 روز پس از تولد جوجه ها نيز مي تواند ادامه يابد. معمولا از روز پنجم به بعد تغذيه جوجه ها با غذايي كه خود پدر و مادر مي خورند آغاز مي گردد جيره اكثر پرندگان زينتي, به صورت دانه هاي كامل و نه به صورت خوراك كامل پليت شده مي باشد . تغذيه پرندگان طبق راهنمايي هاي ارائه شد بسيار منطقي مي باشد . اما به نظر نمي رسد كه تغذيه صرفا عامل عمده اي جهت انتخاب غذا توسط صاحب پرنده باشد .
استفاده از خوراكهاي كامل پلت, شده با مقاومت صاحبان پرنده روبرو شده و در ضمن همه گونه هاي پرندگام نيز چنين خوراك هايي را براحتي نمي پذيرند . اما با استفاده از پلت هاي اكسترود شده (اكسترودينگ) (Extruded) و افزودنيها كه پرنده را با استفاده از خوراك كامل تشويق كند مشخص نشده است .
دوره نگهداري كبوتران پرورشي به طور متوسط 5 سال بوده و معمولا در سالهاي دوم و سوم بيشترين توليد را داشته كه از سال پنجم در حد چشمگيري كاهش مي يابد. از يك جفت كبوتر, حداقل 12 قطعه كبوتر جوان در سال به وجود آيد. توليد 15-12 قطعه جوجه, را مناسب و بين 20-16 قطعه را جزو بسيار خوب به شمار مي آورند.
موفقيت در اين امر بستگي به تعداد تخم گذاشته شده جوجه هاي متولد شده و سرزندگي و سلامت جوجه ها دارد .
و بسته به شرايط اقليمي متفاوت است. اكثر گونه هاي غير اهلي كه در مناطق معتدل سرد سير زندگي مي كنند. داراي سيكل توليد مثل ساليانه هستند. در حالي كه گونه هايي كه با آب و هواي گرمسيري و صحرائي عادت پيدا كرده اند ممكن است داراي سيكل هاي توليد مثل ,كمتر از يك سال با فواصل شش ماه باشند . و يا زماني كه شرايط مطلوبي فراهم است جفت گيري انجام مي دهند كه اصولا به اين نژاد فرصت طلب مي گويند .
معمولا كبوترها در هر فاز فعال تخمگذاري دو عدد تخم مي گذارند و در هر سال داراي هشت فاز فعال تخمگذاري مي باشند . فاصله بين فازهاي فعال تخمگذاري در پاييز و زمستان تقريبا روز و در بهار و اوايل تابستان 30-32 مي باشد . در كبوتر سيكل تخمك گذاري رها سازي تخمك و ميزان تخمگذاري موفق در بين كبوترها 40 تا 44 ساعت گزارش شده است .
تولك رفتن
تولك رفتن از نظر ظاهري همراه با پرريزي و جايگزيني پرها و آغاز سيرقهقراي ارگان هاي توليد مثلي و قطع تخمگذاري مي باشد. در گونه هاي غير اهلي پريزي قبل از جفت گيري ممكن است قبل از آغاز فصل جفت گيري اتفاق افتد در حالي كه پريزي پس از جفت گيري بين پايان فصل توليد مثل و آغاز پائيز يا مهاجرت پائيزه اتفاق مي افتد تاكنون مكانيزم فيزيولوژي كه باعث پريزي مي شوند شناخته نشده اند. به هر حال در اين پديده غده هيپوفيز ،تيروئيد، تخمدان و فوق كليه به عنوان واسطه عمل مي كنند
رفتار كرچي و لانه گزيني
رفتار كرچي عبارت است از: خاتمه توليد تخم، خوابيدن بر روي تخمها و مراقبت از جوجه هاي جوان مي باشد .
درصد باروري 96 - 85 درصد و ميزان جوجه درآوري 85 -80 درصد است رفتار خوابيدن روي تخم در كبوتر موجب تحريك رشد و توسعه كيسه چينه دان مي گردد به نظر مي رسد كه رشد و تزايداين غده تحت كنترل مستقيم پرولاكتين باشد تصور مي شود كه در قمري توليد استروژن، آندروژن كه با ترشح FSH تحريك مي شود موجب رفتار لانه سازي در جنس ماده مي گردد در مقابل آغاز فعاليت لانه سازي در جنس نر بستگي به شرايط هورموني و رفتار جنسي ماده دارد. در پرندگان رفتار لانه سازي به طور وسيعي در تخمك گذاري مرتبط مي باشد 100% از تخمك گذاري 24 ساعت پس از رفتار لانه سازي و 99% لانه سازي قبل از تخمك گذاري انجام مي شود با اين حال تنها 95 - 60% از تخمك گذاري پس از يك سيكل تخمگذاري انجام مي شود . تخمهاي شكسته ناشي از مبارزات بر سر لانه نيز در حدود 6 درصد برآورد مي گردد . تلفات در بين جوجه ها تقريبا 9% و گاهي بيشتر مي باشد . براي افزايش راندمان تخمگذاري تعدادي از كبوتران را فقط مخصوص گذاشتن تخم انتخاب مي كنند . بدين ترتيب كه پس از گذشت 10 روز از تاريخ تخمگذاري تخمها را از زير كبوتران برداشته ودر نتيجه پرنده در عرض 2-1 هفته مجددا تخم خواهد گذاشت با اين روش مي توان تا 60 درصدبه راندمان تخمگذاري افزود .
در ايتاليا به مجرد تخمهاي گذاشته شده جمع آوري مي گردد, درچنين متدي تخمها را به طور متوسط از 15 عدد در سال به 47 عدد فزوني مي بخشد .
تخمهاي برداشته شده را يا به كمك ماشين جوجه كشي به جوجه تبديل كرده و تحويل كبوترهاي مادر كه در همان روز جوجه هايشان متولد شده مي دهند و يا هر تخم را به عنوان تخم سوم زير كبوترهاي ديگر مي گذارند هم سن بودن اين سه تخم كاملا ضروري است .كبوترها قادرند تا سه نوزاد را نگهداري كنند ولي اكثرا از عهده تغذيه و رسيدگي 4 جوجه عاجزند و فشار كاري زيادي را بايد تحمل كنند . در جوجه كشي مصنوعي كبوترهانسبت به مرغها به درجه حرارت كمتر 7/36 - 1/36 درجه سانتي گراد و رطوبت بيشتري نياز است .
ركوردهاي نمودارهاي فوق واقعي هستند و از يك گيرنده حساسي كه در جلوي سيني حاوي تخمهاي كبوتر قرار داده شده بود به دست آمده اند هر سي دقيقه سيني به اندازه 90درجه به سمت جلو و عقب چرخانده مي شود به طوري كه در دوره نيم ساعته بعدي گيرنده حساسي قبل از اينكه بر روي تخمها قرار بگيرند در معرض جريان هوا قرار مي گيرند و سپس بر روي آنها قرار مي گيرند. پس از عبور از روي تخم مرغهاي تازه درجه حرارت هوا زياد نمي شود ولي در تخمهاي نزديك جوجه كشي دما 75/1فارينهات افزايش پيدا مي كند .
تفاوتهاي گوناگوني در درجه حرارت مطلوب وجود دارد كه شامل حرارت داخل بدن پرنده بالغ ، اندازه تخمها و تناسب آنها با بدن پرنده ، خلل و فرج پوسته و طول دوره جوجه كشي مي باشد .
هنوز جزيات زيادي در رابطه با ايجاد شرايط مناسب جوجه كشي براي پرندگان ديگر وجود دارد كه بايد مورد مطالعه قرار گيرد . تحقيقات پايه اي بسياري بر روي شرايط مطلوب مورد نياز براي جوجه كشي كبوتر انجام گرفته است همچنان كه در نمودار مشاهده مي شود تخم كبوترها را مي توان در دماي بين 97 -2/97 درجه فارنهايت (1/36 - 7/36)سانتي گراد در صورت تعديل رطوبت و جريان هوا به طور مطلوب جوجه كشي كرد حداكثر جوجه كشي با امكان 100%تنها در دماي F 2/97 F 97 حاصل مي شود .كه اين درجه حرارت بر روي تخمهاي شتر مرغ آمريكايي ، غاز و اردك - به ترتيب در دماي F 97 (c 1/36 ، c 2/37 F 2/99 c 3/37( مي / باشد . براي به گزيني در جهت توليد مناسبتر بايد به موارد زير توجه نمود.
توليد تخم زيادتر زودرس چون به توليد بيشتر تخم منتج مي گردد . عبا رتند از:
1- طول عمر و قدرت مقاومت بيشتر
2- توليد تخم حتي در زمان تولك
3- باروري مناسب و كاهش تلفات زمان جنيني
4- روحيه آرام ، وزن زياد بدن در صورتي كه توليد گوشت هدف باشد. بدن فشرده با عضلاتي بيشتر به عبارتي گوشت بيشتر .
بوسيله هيبريداسيون مي توان راندمان توليد را افزايش داد . هيبريد و يا آميخته Hybrid اين اصلاح را در مورد موجودات هتروزيگوت به كار مي برند . اگر والدين از نظر يك جفت صفت خالص با يكديگر اختلاف داشته باشند . از منوهيبريد گفتگو به ميان مي آيد و بلعكس اگر والدين از نظر چندين صفت خالص با يكديگر متفاوت باشند پلي هيريد گفتگو به ميان خواهد آمد .
براي به وجود آوردن گله هاي گوشتي توصيه مي شود از تجربيات كشورهايي مانند ايتاليا و فرانسه سود برد. كبوترهاي گوشتي در سنين 3-2 ماهگي و اغلب در 4 ماهگي تحويل مي گردند .كه اين كبوترها را مي توان بعد از ذبح به صورت لاشه كامل -سينه كامل- ران كامل -لاشه به صورت قطعه قطعه شده به صورت تازه و منجمد در اختيار مصرف كنندگان قرار داد. افت پس از كشتار در كبوتر در حدود 20-25 درصد وزن زنده مي باشد. در گوشت آماده براي طبخ نيز افت استخوان كبوتر كمتر از گوشت ساير ما كيان ديگر مي باشد. بدين ترتيب از يك كيلو وزن زنده كبوتر گوشت و در نتيجه پروتئين بيشتري در اختيار مصرف كنندگان قرار مي گيرد. از گوشت كبوتر تقريبا هيچ گونه بيماري به انسان منتقل نمي شود تنها بيماري قابل انتقال بيماري سالمونلوز , كه اغلب گوشت انواع پرندگان ديگر در مرحله آماده سازي با آن آلوده مي گردد و از اين رو چنانچه پس از سر بريدن كبوتر پركني و تهيه گوشت و ذخيره آن به طور بهداشتي صورت گيرد هيچگونه خطري از نظر انتقال بيماريهاي مشترك بين انسان وجود ندارد. سرعت رشد در كبوتر نسبتا بالا و در حدود 60-90 روزگي به وزن مناسب كشتار خواهد رسيد و هيچ گونه از طيور صنعتي شايد قابل مقايسه با كبوتر نباشند. زيرا كبوترها قادرند به علت سهولت تغذيه دوباره به لانه خود بازگردند و در واقع مي توانند از مواقع وسيع طبيعي و يا كشتزارهاي اطراف به عنوان منبع تهيه خوراك استفاده كنند .
صرفه جويي در جايگاه و زمين به منظور تامين بخشي از پروتئين حيواني از كبوترها نيازي به احداث سالنهاي آن چناني نيست .
و مي توان با احداث جايگاه و آشيانه اي كه فقط پرنده را از گرما نور و حرارت و سرما در واقع عوامل محيطي و بعضي ديگر محافظت كندنسبت به تهيه جايگاه اقدام كرده كه اين جايگاه به دليل آنكه در اغلب موارد در مرتفع ترين قسمت ساختمان يعني پشت بام احداث مي شود مي تواند بازده اقتصاد فراواني را به همراه داشته باشد . زيرا در واقع از سطح بام (منازل ، كارخانجات ، و . . .) مي توان به عنوان يك مجتمع تامين احتياجات غذايي سبد خانوار استفاده كرد و بخشي از احتياجات خانوار شهري و روستايي را از منابع پروتئين حيواني بر طرف كند .گوشت كبوتر از لحاظ محصولات طيور مي تواند در رديف و هم تراز با گوشت جوجه ، قرار گيرد زيرا وزن اين فرآورده در حدود 600 تا 800 گرم است و بسته به نژاد در سن بين 4-5 هفتگي به بازار ارسال مي شود كه اين نوع گوشت مي تواند به علت سهولت هضم ، بودن گوشت و فرم بودن استخوان اغلب براي تغذيه كودكان و بيماران سالمند كه احتياج به غذاي مغذي و سهل الهضم و مغذي و سبك دارند مورد استفاده قرار گيرد .
تشخیص تخم سالم از ناسالم
در این قسمت می خواهم چگونگی تشخیص تخم سالم را از نا سالم به شما دوستان خوبم بگوییم در این روش ابتدا در یک جای تاریک ودر زیر نور یک لامپ میتوان تشیخیص داد.
مراحل به این گونه است ابتدا کبوتر را به ارامی و بدون هیچ گونه اذیت و استرسی از روی تخم بردارید چون ممکن است هنگام برداشتن تخم به هنگام خواب بروی تخم دست شما را نوک یا بال بزند که امکان دارد عجله کنید و تخم بشکند پس بهتر است کبوتر را از روی تخم برداشته و بیرون از لانه اش بگذارید سپس تخمها را یکی یکی بردارید و نزدیک لامپ روشن کنید کاملا تغییر و تحولات درون تخم را شاهد خواهید بود البته بهتر است این کار را در روز 7 یا 8 انجام دهید که رنگ تخم به تیرگی میزند در ضمن نیز میتوانید در روزهای2 یا 3 هم این کار را انجام دهید ولی در این روزها فقط نطفه ی نر (که بصورت نقطه است)در درون ان دیده میشود که نشان از سلامت نر و تخم دار در روزهای 4 یا 5 شما اگر به تخم نگاه کنید رگهایی را در داخل تخم میبینید که نشان از سلامت تخم دارد یعنی جوجه در حال درست شدن است اگر دروزهای بازرسی تخم این علایم را ندیدید بدانید تخم خراب و باطل است که باید حتما نر وماده بررسی شوند.
نکته:سعی کنید تخم ها را به ارامی بردارید تا ضربه شدید نخورند.
و سپس بعد از ان که تخمها را بررسی کردید و از سالم بودن ان مطمن شدید دوباره انها را به ارامی و بدون ضربه زدن در جای خودشان قرار دهید و بعد کبوتر را به لانه اش راهنمایی کنید تا تخمها سرد نشوند.
دلیل نازک بودن تخم کبوتر چیست ؟
عکس انواع کبوتر سار
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس انواع کبوتر سبز وپلاکی
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
غذای کبوتر
ذرت :داراي ارزش غذايي فراواني است .ذرت علاوه بر طعم خوب و لذت بخش داراي خواص و مواد مغذي فراواني است.يكي از اين مواد تيامين است .جداي از اين ذرت داراي اسيد پنتوتنيك نيز هست كه بر عملكردهاي ساختماني و فيزيولوژي بدن كمك مي كند.همچنين ذرت داراي فوليت است كه به توليد سلول هاي جديد كمك ميكند ناگفته نماند كه ذرت غني از ويتامين ث است.(از ذرت بيشتر در موقع پراندن كفتر ((مخلوط با ارزن))استفاده ميشود) توجه داشته باشید که اگر کفتر شما بزرگ است (از نژادهای بزرگ میباشد)میتوانید دانه ذرت را درسته به او بدهید ولی اگر کفتر شما ایرانی است باید دانه ذرت را خورد کنید و بعد به او بدهید.در بازار ذرت خورد شده نیز برای کبوتر موجود میباشد توجه داشته باشید که دانه ذرت ۲ نوع است یک نوع برای خوردن ما آدما که قیمتش ۲ یا ۳ برابر خوراك(ذرت) کبوتر میباشد.و نوع دیگرش هم برای خوراک کبوتر میباشد .
♥
ماش: از نظر مواد قندي و نشاستهاي، ضعيف و از نظر مواد سفيدهاي غني هست، و در حقيقت قدرت سازندگيش بيشتر از خاصيت غذايي ميباشد،و خيلي زود كفتر گرسنه. با خوردن مقداري كمي ماش سير ميشود، و هيچوقت ماش كفتر را سنگين و چاق نميكند.(البته اگر به مفدار نیاز داده شود)، و از تمام حبوبات زود تر هضم ميشود . به علت داشتن ويتامينهاي آ و ب مقوي نيروي بينايي و اعصاب ميباشد... و براي سرما خوردگي كفتر بسيار موثر است.ماش سرد است.درد را نيز تسكين ميدهد.
قره ماش(قیمت نصف ماش) :این دانه تمام خواص ماش رو داره ولی قیمتش نصف ماش است .
برای اینکه جوجه هایی درشت و قوی جثه داشته باشید حتماً از این دانه استفاده نمائید .
عدس: از نظر مقدار پروتئين بسيار غني است و دربين گياهان فقط لوبياي سويا بيشتر از عدس پروتئين دارد .عدس دو نوع است :۱.عدس رسمي كه دانه آن گرد و نسبتا درشت است و رنگ آن سبز مايل به زرد است .۲.عدس ريز يا عدس قرمز كه دانه هاي آن ريز و به رنگ قرمز مي باشد .پوست عدس گرم و خود عدس قابض است . بعبارت ديگر پوست آن ملين و مغز آن ضد اسهال مي باشد .عدس يك غذاي كامل است و انرژي لازم را براي پراندن و جوجه كشي تامين مي كند .(كه براي جوجه كشي در بيشتر موارد مورد استفاده قرار ميگيرد).براي درمان زخم هاي دهان و گلو عدس بسيار مفيد است.عدس پخته را بعنوان مرهم براي زخم نيز مي توان بكار برد.
♥
گندم: پر از املاح معدني است. اگر طالب كسب ويتامين هاي گوناگون براي كفتر خود هستيد، به سراغ گندم برويد.اگر گندم بسيار به كبوتران خود بدهيد باعث شل شدن مدفوع و در نتيجه اسهال ميشود.
تركيبات شيميايي
هر چند مواد متشكله گندم در انواع مختلف فرق مي كند، ولي بطور متوسط
درصد قسمت گندم، مواد زير ديده مي شود:
- آب 13.65 درصد
- سلولز 2.53 درصد
- نشاسته و دكسترين 66.77 درصد
- مواد قندي 1.45 درصد
- مواد معطر 1.85 درصد
- مواد سفيده اي و گلوتن 12.58 درصد
- چربي 1.75 درصد
- ضمنا مقدار كافي املاح معدني و ويتامين هاي گوناگوني دارا ميباشد .علاوه بر مصرف تغذيه ، گندم داراي اثر درماني بسيار مي باشد. گندم داراي املاح كلسيم -فلوئور و سيليس و ويتامين هاي ((ب و پ )) مي باشد.و بيشتر براي جوجه كشي استفاده ميشود .دادن بیش از حد گندم موجب میشود که فضله کبوتران شل بشود و در بعضی موارد هم اسهال میشوند.
♥
شاه دانه و ملک(گاو دانه): اگر كبوتري داريد كه قبلا سابقه تخم كردن داشته ولي ديگر تخم نميكند به او مخلوطي از ملك(گاو دانه) و شاه دانه بدهيد چون اين دو داراي بسيار انرژي و ويتامين و پروتئين هستند و مطمئن باشيد كه كفتر شما بعد از ۲ هفته كه اين دو(مخلوطی از شاه دانه و ملک) را به او داديد تخم خواهد كرد(البته نباید پیر یا جناقش شکسته باشد) در ضمن براي جوجه كشي و استخوان بندي كفتر بسيار مفيد هستند. و کفتر را بسیار قوی میکند
توجه داشته باشيد شاه دانه ها داراي 2 نوع هستند:
1.يك نوع آن ريز است كه براي خوردن ما آدما است
2. نوع ديگر آن بزرگتر از نوع ريزش است .نوع بزرگش كه براي خوردن كفتر مورد استفاده قرار ميگيرد كه قيمته آن كمتر از نصفه نوع ريز آن است(يعني اگر 1500 تومان نوع ريزش است نوع درشتش كه براي خوراك كفتر است حدود650 تومانه)
توضيح: فكر كنم فرق اين دو به جز بزرگي و كوچكي بين با پوست ((كه براي دادن به كفتر))و بدون پوست ((كه براي خوردن ما است)) ميباشد.شاه دانه نباید زیاد به کبوتر داده شود چون موجب شل شدن و در بعضی موارد از کار افتادن کتف کبوتر میشود.چون انرژی بسیاری دارد پس باید حتما با مخلوطی از دانهای دیگر به کبوتر داده شود و یا اگر مخلوط با دانه های دیگر نمیکنید نباید زیاد به کبوتر داده شود .
♥
ارزن:ارزن را معمولا در فصل تیر ماه به کفتر میدهند .چون دانه ارزن سبک بوده و کفتر را در موقع پرواز سنگین نمیکند و در نتيجه كفتر ساعت بهتري نيز مي آورد.البته ارزن را برای جوجه کشی .در هنگام باز شدن تخمها در چند روز اول وارد سیستم غذایی جوجه میکنند.چون ارزن ریز و ليز بوده و به راحتی از گلو جوجه پایین میرود.
♥
تخم جارو :تخم جارو نيز براي تنوع غذايي كبوتر مفيد مي باشد.قيمتش نيز مناسب مي باشد.
♥
البته دادن دانه هایی نظیر کتان ، برنج و همچنین نان خشک خورد شده به کبوتران نیز بسیار مفید می باشد .
بهترین دانه برای تغذیه کبوتر جوجه دار مخلوطی از دانه هایی چون 1- ارزن 2- قره ماش 3 - گاودانه 4 - گندم 5 - ذرت 6 - نان بربری وسنگک خشک وهاون شده بدون کپک (بخاطر سبوس وهمچنین وجود نمک کبوتر علاقه زیادی به خوردن آن نشان می دهد هم برای خود و هم برای جوجه هاش خیلی خوب ولی خوردن بیش از اندازه آن باعث اسهال در کبوتر می شود)
نکته بسیار مهم : دیده شده ته مانده های غذاها طبخ شده را که شامل سبزی پلو، باقالی پلو،عدس پلو و غیره را با نیت صرفه جویی در مصرف، ته مانده ها را در جلوی حیوان می ریزند باید خدمتتان عرض کنم که روغنی که در این غذا ها وجود دارد اثر بسیار بدی در سیستم گوارشی حیوان می گذارد وباعث اسهال وانسداد روده و بیماری گوارشی در کبوتر می شود پس از انجام این کارجدا خودداری کنید
به نظر من قره ماش وارزن در تمام وعده ها حفظ شود ومابقی به صورت وعده های تفننی به آن در هروعده اضافه شود کبوتر حیوانی زیرک است به خاطر اینکه **** که رویش خوابیده ویا جوجه ها وجاش سرد نشود میل به خوردن دانه های درشت را بیشتر از خود نشان می دهد وابتدا آنهارا بر می دارد در کل کبوتر در سبد غذایی خود کاملا تشخیص می دهد که بدنش به کدام دانه بیشتر احتیاج دارد و با برداشتن سریع آن شما می توانید پی به نیازش ببرید
نکته بسیارمهم این است که :
بعضی ها به اشتباه فکر می کنند که کبوتر در روزهای ابتدایی تولد جوجه هایش برای تغذیه به آنها دان می دهد ودر وعده های غذایی در جلوی کبوتر فقط ارزن می ریزند که این اشتباهی جبران ناپذیر است وصدمه زیادی به جوجه کبوتر وارد می شود چون درست در همان زمانی که جوجه کبوتر باید با دانه های مقوی برای رشد و تکاملش تغذیه شود وکما بیش درشت واستخوان بندی اش شکل کامل به خود بگیرد شما تنوع دان را رعایت نمی کنید واین در بنیه جوجه تاثیر به سزایی می گذارد
نکته جالب اینجاست که کبوتر اگر خود گرسنه بماند ابتدا جوجه هایش را سیر می کند واین است که انسان پی به عظمت وبزگی پروردگار ومعبودش می برد بعضی از کبوتر ها مانند ما انسانها علاقه ای برای زاد وولد ندارند تخم می کنند ولی روی آن نمی خوابند حتی می خوابند ولی بعد از باز شدن جوجه دان نمی دهند به جفتهایی که ما به عنوان حمال از آنها استفاده می کنیم (چون به جوجه بسیار رسیدگی وآن را به خوبی تغذیه می کنند) دهن جور می گویند. این اصطلاح با کبوتر دهن خورده نباید اشتباه شود( دهن خورده ها کبوتران خوب وپرشی اصیل ایرانی هستند که جوجه های خوبی هم می دهند ویا حتی بهتر از پدر ومادرش ومعیار ما فقط پرششان در تیر ماه است ، صحبت در مورد این مباحث خودش یک کتاب را تشکیل می دهد ودر موقع رسیدن به فصلش به صورت مفصل برای شما توضیح خواهم داد ) این نوع کم کاریها از جناح کبوتران جوان بیشتر دیده می شود وبعد از چندی معمولا رفع می شود در روز های ابتدایی متولد شدن جوجه کبوتر نر به همراه ماده به تغذیه می پردازند تا زمانی که جوجه ها به برداشتن دان از روی زمین عادت کنند از آن پس تغذیه جوجه ها به گردن کبوتر نر می باشد باید حتما دونوبت در روز جفت جوجه دار مورد بازدید واقع شود که در صورت مشکل به سرعت رفع گردد گل شور وآب از جلوی آنها نباید برداشته شود نباید برروی زمین تغذیه شوند (جای دان )باید حتما دو روز یکبار جای آنها تمیز گردد و ماهی یکبار هم به صورت کامل شستشو وضد عفونی گردد جوجه ها را در دوران جوجگی باید آفتاب داد گنجه باید رو به آفتاب باشد و حتما نیمی از روز آفتاب به داخل گنجه بتابد در غیر این صورت استخوانهای جوجه کبوتر رشد خوبی نخواهند کرد وجوجه ریز می ماند و در جای آبی جوجه ها باید هفته ای یک بار ویتامین با دز یک گرم در لیتر وماهی یکبار دارویی با نام اکسی تترا ساکلین با دز یک گرم در لیتر ویک حبه سیر له شده برای کنترل جمعیت میکروبی ریخته شود دقت داشته باشید بعد از زدن واکسن حتما سه روز در جا آبی جوجه ها ویتا مین بریزید در زمانی که دان جوجه ها را به صورت زیرکانه و حرفه ای یک وعده کردید حتما در زمانی که دان می دهید بالای سر جوجه ها بنشینید و به دان خوردن ،اشتها ومدفوع آنها خوب توجه کنید در صورت مشاهده ویا احساس بروز مشکل حتما آن جوجه را قرنطینه کنید و به صورت ایزوله شروع به تغذیه آن کنید تا اطمینان کامل از سلامتی جوجه حاصل شودواز وارد کردن هر گونه جوجه یا کبوتر به جوجه های تازه خود جدا خودداری کنید شما مطمئن باشید که با رعایت این مسائل حتی در جوجه کشی های بسیار زیاد در صورتی که این مسائل دقیق و موشکا فانه انجام گردد و در هیچ یک کوتاهی صورت نگیرد، اگر می گویم هفته ای یکبار ویتامین دو بار نشود ویا دز دارو کم وزیاد نشود ودفعات تغییر نکند واکسیناسیون دیر و زود نشود تغذیه به درستی انجام گردد مرگ ومیر را به حد اقل خواهید رساند .
عکس های انواع کبوتر سفید
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
شناخت و درمان بیماریهای کبوتر
امروزه بسیاری از اشخاص اقدام به نگهداری حیوانات خانگی در محیط مسکونی خود میکنند. در این میان پرندگان از جمله کبوتران در میان شهرنشینها طرفداران بسیاری دارند و اغلب در خانه ها یک کبوتر، قناری، مرغ عشق و غیره نگهداری میکنند. نگهداری پرندگان زینتی در خانه بسیار خوب است اما مشکلاتی در این میان وجود دارد که نه تنها باعث هدر رفتن هزینه و وقت میگردد بلکه از نظر عاطفی و روانی نیز مشکلساز میشود.
بهتر است قبل از بروز هرگونه بیماری پرندگان به پیشگیری و در صورت بیمار شدن پرنده، روشهایی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و یا اقدام برای بهبودی آن داشته باشیم.
در ادامه به شناخت چند بیماری موضعی و روشهای درمان میپردازیم که در کبوتران به فراوانی مشاهده میشود و میتوان براحتی آنها را مداوا کرد.هرچند که در بسیاری موارد بایستی به دامپزشک مراجعه کرد ولی دانستن نکاتی در رابطه با بیماری و درمان اثرات رضایتبخشی در کنترل، بهبود و یا کاهش بیماری دارد.
بیماری هایی رو که در این پست قرار دادم به شرح زیر می باشد
بيماري كله گيجی(سر كجي كبوتر)
سرماخوردگي
اسهال
بيماري درد چشم
بیماری خس خس سینه
بيماري آسم
گرفتگي مجراي تخم گذاري پرنده
غده يا ورم جلدي(طعمه)
عفونت روده
يبوست
بيماری تورم عفونی پيش معده
پرها و اختلالات آن
ليستريوز
بيماری اريزيپلاس
بيماری های مايکوپلاسمايی
بيماري كوكسيدين
نیوکاسل
برای مشاهده ادامه مطالب به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر کله اسبی یا هامر
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر دم سیاه دم زرد دم سرخ
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب برروید
اسکندرون یهودی ساده دانفوس دم سیاه سبز دم زرد
عکس های کبوتر ساده
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس های کبوتر دم سفید
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب رجوع نمایید...
کبوتر اسکندرون
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
عکس انواع کبوتر
برای دیدن عکس های بیشتر به ادامه مطلب بروید
تعداد صفحات : 2